تعیین مناسب ‌ترین مکان‌ احداث ایستگاه دوچرخه اشتراکی با رویکرد حمل‌ ونقل پایدار منطقه دو شهر کرمان

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• محمدعلی فرقانی ¹
• رسول عربپور ²
• زین العابدین صادقی ³

¹ دانشیار بخش مدیریت، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران

² دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت کسب و کار، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران .

³ دانشیار، بخش اقتصاد، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران

https://doi.org/10.22067/jgusd.2022.73401.1126

چکیده

جهت رسیدن به یک شبکه حمل‌ونقل پایدار، حالت‌های مختلف جایگزین حمل‌ونقل باید قابل دسترسی باشد. مشکلات ناشی از حمل‌ونقل ازجمله آلودگی هوا، ترافیک سنگین و رشد بی‌حساب استفاده از وسایل نقلیه موتوری ازیک‌طرف و مزایایی از قبیل سرمایه گزاری کمتر، هم‌خوانی بالا با محیط‌زیست و مصرف درخور انرژی و رشد هوشمند شهرها سامانه‌های دوچرخه اشتراکی را برای سفرهای درون‌شهری موردتوجه برنامه ریزان شهری قرار داده است. یک عامل مهم در موفقیت سامانه‌های دوچرخه اشتراکی مکان ایستگاه دوچرخه اشتراکی در رابطه با معیارهای مختلف درخواست سفر است. بنابراین ایستگاه دوچرخه اشتراکی باید در مناطقی ایجاد شود که بتواند بالاترین عملکرد را داشته باشد. روش تحقیق در این پژوهش، بر اساس روش و ماهیت توصیفی و بر اساس هدف کاربردی است. معیارهای مؤثر (15 معیار) برای تعیین مناسب‌ترین مکان ایستگاه دوچرخه اشتراکی در منطقه دو شهر کرمان با توجه به محدوده موردمطالعه گزینش گردید. ضریب اهمیت معیارهای موردمطالعه طبق نظر کارشناسان و خبرگان دارای تجربه در این زمینه از روش AHP تعیین‌شده است. سپس به‌منظور به دست آوردن گزینه‌های ایستگاه دوچرخه اشتراکی لایه‌های اطلاعاتی ترکیب‌شده و همچنین وزن‌های به‌دست‌آمده از تحلیل سلسله‌مراتبی وارد شده اند؛ و با استفاده از توابع و ابزارهای سیستم اطلاعات جغرافیایی داده‌ها تجزیه‌وتحلیل شده است. درنهایت نتایج حاصل از پژوهش نمایانگر 34 مکان بهینه برای ایستگاه دوچرخه اشتراکی، در منطقه دو شهر کرمان است.

کلیدواژه‌ها

• ایستگاه دوچرخه اشتراکی
• تصمیم‌ گیری چند معیاره
• حمل ‌ونقل پایدار
• سیستم اطلاعات جغرافیایی
• کرمان

موضوعات

• برنامه ریزی شهری

عنوان مقاله [English]

Determine the proper location for Bike-sharing Station Construction Using a Sustainable Transportation (A Case Study for Second Zone of Kerman)

نویسندگان [English]

• mohammadali forghani ¹
• rasoul arabpour ²
• Zeinolabedin Sadeghi ³

¹ Associate Prof., Department of management, Faculty of Management and Economic, University of Shahid Bahonar, Kerman, Iran (Corresponding author)

² MSc. Student, Faculty of Management and Economic, University of Shahid Bahonar, Kerman, Iran

³ Associate Prof., Department of Economic, Faculty of Management and Economic, University of Shahid Bahonar, Kerman, Iran

چکیده [English]

Extended Abstract

Introduction

Currently many factors impact transportation system of countries. Such factors as rapid population growth, immigration to cities, car ownership increase, more desire to use personal vehicles, and the challenges that public transportation face have added new values and dimensions to the urban phenomenon. The problems of transportation are usually analyzed using sustainable development and focusing on environmental, social, and economic dimensions. This in turn has resulted in the development of a new approach relying on the sustainable transportation. Accordingly, some of the main principles of sustainable urban development are decreasing and controlling the pollutants, reducing energy consumption, using the public transportation and reducing urban traffic. From among the different plans and programs that can be implemented to increase the stability of urban transportation is the development of humanistic transportation (walking and cycling). An advanced form of the programs is bicycle-sharing systems. Various factors impact the efficiency and popularity of bicycle-sharing systems. An issue that significantly impact the success of these systems is suitable location of the stations. Stations as the most significant factors in accepting such systems, possess different characteristics, and efficient plans that are made based on these characteristics is of great significance. To create a successful system, such factors as the location of the station in the bicycle network and its connection with recreation centers, public transportation, and passengers should be considered. Moreover, accessibility to such service uses as administrative, commercial and religious uses should be priorities. Geographic information system (GIS) is an important element in the decision-making and planning of accurate and timely information. Taking all the issues into account, the study sought to take some steps towards determining the most suitable place for building bicycle stations in two cities of Kerman. The following questions were posed and answered: What are the criteria for pinpointing a suitable location for constructing bicycle-sharing station for the District 2 of Kerman city? Which point is the most suitable place to build a bicycle-sharing station in the District 2 of Kerman?

Method

A descriptive-analytical method was used for this applied study. The data were collected through exploring authentic journals, theses, dissertations, domestic and foreign websites, field studies and surveys using AHP questionnaire, and consulting with experts and specialists. Moreover, a part of the data were collected and analyzed using the maps and information layers of the geographical information system of Kerman city. After the criteria according to the purpose of the study were identified, the information layers were created and converted into Raster maps using GIS. Then, the criteria were hierarchically analyzed using Expert Choice software and doing pairwise comparison of specific information and the weight of each criterion in the relevant layer using the Raster Calculator tool. Then, the layers were integrated into a single map, showing the suitable places for constructing bicycle-sharing stations. Finally, the final map were produced by doing field studies.

Results

Considering the Fifteen criteria effective in determining the most suitable location of bicycle-sharing station in District 2 of Kerman were selected. The coefficient of the explored criteria were determined by AHP method and considering the opinion of experts of the subject matter. Then, to pinpoint the bicycle-sharing station options, information layers were integrated and the weights obtained from hierarchical analysis were entered into the software and the data were analyzed using the functions and tools of GIS. The results showed 34 optimal locations for constructing bicycle-sharing stations in District 2 of Kerman.

Discussion and conclusion

Fifteen criteria were considered for determining the most suitable place for constructing a bicycle-sharing station, including population density, distance from highways, and closeness to some places and services including green spaces and parks, closeness to sports spaces and complexes, closeness to shopping and commercial centers, closeness to mosques and religious places, closeness to health centers, closeness to high schools, closeness to universities, closeness to libraries, closeness to cinemas, closeness to police and administrative centers, closeness to bus station, closeness to public parking, and closeness to the main cross-sections. The results are in line with the results of some domestic and foreign studies. The results showed that using AHP and GIS for pinpointing the most suitable place for constructing a bicycle-sharing station has more accurate results considering the current situation and can be used in future studies. The most important results in this research showed that 14 stations are categorized into very suitable zone, 17 stations are in the suitable zone, and 3 stations are in the medium zone. Moreover, taking into account the output of fuzzy maps, the study provides the following suggestions:

According to the results, 34 points were identified as suitable places for a bicycle-sharing station. The authorities are recommended that they use the results of this study in future planning for making bicycle-sharing stations.
In order for constructing sharing-bicycle stations, the authorities can construct them in 14 most suitable places in the first phase, 17 suitable places, and 3 relatively suitable places in the next phases.

Considering the findings, some suggestions are made for future research. Future studies can conduct such a research in other areas of Kerman and use the opinions of more experts through a collective decision-making dialogue. Other studies can do locating the stations in other Districts of Kerman by using different fuzzy operators that consider the distribution of criteria and other matters like closeness to ancient monuments
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Bicycle-sharing Station
• Multi-criteria Decision Making
• Sustainable Transportation
• GIS
• Kerman

اصل مقاله

1. بهزادفر، م.، و گلریزان، ف. (1387). حمل و نقل پایدار، نشریه راه و ساختمان، 55، 22-9.
2. تقوایی، م.، و فتحی، ع. (۱۳۹۰). معیارهای مکان گزینی و طراحی مسیرهای دوچرخه سواری (با تاکید بر شهر اصفهان). جامعه شناسی کاربردی (مجله پژوهشی علوم انسانی دانشگاه اصفهان)، ۲۲(۳ (پیاپی ۴۳))، ۱۳۵-۱۵۲.
3. جوادی، ق.، طالعی، م.، و آقامحمدی، م. (۱۳۹۳). برنامه ریزی مکانی ایستگاه های دوچرخه عمومی با استفاده از GIS و تصمیم گیری چندمعیاری. علوم و فنون نقشه برداری، ۳(۴)، 64-53.
4. حاتمی نژاد، ح.، و اشرفی، ی. (۱۳۸۸). دوچرخه و نقش آن در حمل و نقل پایدار شهری نمونه موردی: شهر بناب. پژوهشهای جغرافیای انسانی (پژوهش های جغرافیایی)، ۴۱(۷۰)، ۴۵-۶۳.
5. حبیبیان، م.، هامونی، پ.، و حق شناس، پ. (۱۳۹۶). تعیین بهترین مسیر احداث خط دوچرخه سواری با رویکرد حمل ونقل پایدار (مطالعه موردی: منطقه ۱ شهر شیراز). مهندسی عمران امیرکبیر (امیرکبیر)، ۴۹، 602-593.
6. دمیری، ط. (۱۳۹۵). مکان‌یابی اسکان موقت دانشجویان پس از زلزله با استفاده از نرم‌افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و تکنیک تصمیم‌گیری چند معیاره (MCDM) (مطالعه موردی: خوابگاه­های دانشجویی مناطق ۳ و ۴ شهرداری کرمان). کرمان: پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت بحران، دانشکده اقتصاد و مدیریت دانشگاه شهید باهنر کرمان.
7. رشیدی زاده کرمانی، ه.، و مهدوی، ا. (1398). برنامه ریزی راهبردی مکا‌ن‌یابی مسیرهای دوچرخه سواری با تأکید بر رویکرد توسعه پایدار؛ نمونه موردی: منطقه 2 شهر کرمان. فصلنامه علمی تخصصی مطالعات طراحی شهری و پژوهش‌های شهری، 2(5)، 1-12.
8. سقایی، م.، و صادقی، ز. (۱۳۹۲). ارائه مدل برنامه ریزی میان مدت دوچرخه سواری در راستای توسعه پایدار مطالعه موردی: محدوده مرکزی شهر اصفهان. پژوهش و برنامه ریزی شهری، ۴(۱۲)، ۹۵-۱۱۶.
9. صابری فرد، ر. ( ۱۳۸۰). سامانه اطلاعات جغرافیایی در برنامه ریزی روستایی. مجله سپهر، 11(۴۱)، ۳۲-۴۰.
10. علی عسکری، ا. (۱۳۹۴). ارائه مدلی ریاضی جهت طراحی شبکه دوچرخه اشتراکی با در نظر گرفتن تقاضای احتمالی. پایان نامه جهت اخذ درجه دکتری رشته مهندسی صنایع، دانشکده فنی مهندسی گروه مهندسی صنایع دانشگاه شاهد.
11. غفاری گیلانده، ع.، حسینی، س.م.، و پاشازاده، ا. (۱۳۹۴). بررسی عوامل مؤثر بر عدم تمایل شهروندان به استفاده از دوچرخه در سفرهای شهری (مطالعه موردی: شهر اردبیل). مطالعات شهری، ۴(۱۵)، ۸۱-۹۰.

 

12. Conrow, L., Murray, A. T., & Fischer, H. A. (2018). An optimization approach for equitable bicycle share station siting. Journal of Transport Geography, 69, 163-170.
13. Cetinkaya, C. (2017). Bike sharing station site selection for Gaziantep. Sigma Journal of Engineering and Natural Sciences, 35(3), 535-543.
14. Chen, S.Y., & Lu, C.C. (2016). A model of green acceptance and intentions to use bike-sharing: YouBike users in Taiwan. Networks and Spatial Economics, 16(4), 1103-1124.
15. Croci, E., & Rossi, D. (2014). Optimizing the position of bike sharing stations. The Milan case. Milan: The Center for Research on Energy and Environmental Economics and Policy at Bocconi University via Guglielmo Röntgen 1, I‐20136.
16. Frade, I., & Ribeiro, A. (2015). Bike-sharing stations: A maximal covering location approach. Transportation Research Part A: Policy and Practice, 82, 216-227.
17. Fishman, E., Washington, S., & Haworth, N. (2013). Bike share: a synthesis of the literature. Transport Reviews, 33(2), 148-165.
18. García-Palomares, J.C., Gutiérrez, Javier & Latorre, M., (2012). Optimizing the location of stations in bike-sharing programs: A GIS approach. Applied Geography, 35, 235-246.
19. Guerreiro, T.C.M., Kirner, P., Janice, P., Cira, S., Antonio R.R.R., & Rodrigues S., Antonio N. (2018). Data-mining, GIS and multicriteria analysis in a comprehensive method for bicycle network planning and design. International Journal of Sustainable Transportation, 12(3).
20. Jain, S., Lui, W., Wang, X., Yang (2020). On integrating carsharing and parking services. Res. Part B: Methodology, 142, 19-44.
21. Jahanshahi, D., Minaei, M., Kharazmi, O., & Minaei, F. (2019). Evaluation and relocating bicycle sharing stations in Mashhad city using multi-criteria analysis. International Journal of Transportation Engineering, 6(3), 265-283.
22. Kabak, M., Erbaş, M., Çetinkaya, C., & Özceylan, E. (2018). A GIS-based MCDM approach for the evaluation of bike-share stations. Journal of Cleaner Production, 201, 49-60.
23. Shaheen, S.A., Guzman, S., & Zhang, H. (2010). Bike sharing in Europe, the Americas, and Asia: past, present, and future. Transportation Research Record, 2143(1), 159-167.
24. Shui, C. & Szeto, W. (2020). A review of bicycle-sharing service planning problems. Pes. Part C: Emerg. Technology, 117, 102648.
25. Liu, J., Li, Q., Qu, M., Chen, W., Yang, J., Xiong, H., & Fu, Y. (2015). Station site optimization in bike sharing systems. IEEE International Conference on Data Mining.
26. Wang, Z., Zheng, L., Zhao, T., & Tian, J. (2019). Mitigation strategies for overuse of Chinese bike sharing systems based on game theory analyses of three generations worldwide. Journal of Cleaner Production, 227, 447-456.
27. Zhang, Y., & Mi, Z. (2018). Environmental benefits of bike sharing: A big data-based analysis. Applied Energy, 220, 296-301.