تحلیل پیامدهای توسعه هاپیرمارکت‌ها در کلانشهر مشهد با تأکید بر محدوده میدان جانباز

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• حانیه لقایا ¹
• روح اله اسدی ²
• مصطفی امیرفخریان ³

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

² دانشگاه فردوسی مشهد

³ گروه جغرافیا، دانشگاه فردوسی مشهد

https://doi.org/10.22067/jgusd.2023.83792.1339

چکیده

امروزه شهرها با توسعه مراکز خرید متنوع به‌ویژه هایپرمارکت‌ها مواجه هستند و این روند به‌ویژه در کلان ‌شهرها پیامدهای مختلفی ایجاد می‌کند. در کلان‌شهر مشهد، محدوده میدان جانباز به دلیل توسعه هاپیرها و مراکز خرید مختلف در ‌سال‌های اخیر تغییرات گسترده‌ای را به خود دیده است. از این‌ رو، هدف این پژوهش تحلیل پیامدهای توسعه هاپیر مارکت‌ها در کلان‌شهر مشهد و محدوده جانباز است. پژوهش حاضر از نظر روش توصیفی- تحلیلی و هدف کاربردی است. جمع ‌آوری داده‌ها در بخش کتابخانه‌ای، به گردآوری اطلاعات توصیفی از کتاب‌ها، مقالات پرداخته‌شده و هم‌چنین با مراجعه به سازمان‌های مرتبط داده‌های موردنیاز دریافت گردید. در بخش میدانی، پرسش‌نامه‌ای متشکل از چهار شاخص و 19 گویه، با روش نمونه‌گیری هدفمند بین افرادی که در هاپیرمارکت‌ها یا مراکز خرید و املاکی‌ها در محدوده مشغول کار بوده‌اند به تعداد 383 نفر توزیع شد. نتایج نشان‌ داد که الگوی توزیع هاپیرها در شهر مشهد از نوع خوشه‌ای است و همین عامل باعث پیامدهای مختلفی می‌شود که براساس نتایج آزمون تی در شاخص کالبدی، تغییر کاربری سریع اراضی پیرامون و در شاخص زیست ‌محیطی نیز وضعیت ازدحام و ترافیک وسایل نقلیه بیشترین اثر ناشی از توسعه هایپرها و مراکز خرید را در محدوده جانباز داشته است. در مجموع در محدوده جانباز به دلیل رونق هایپرها و مراکز خرید پیامدهایی همچون تغییر کاربری زمین و اثرات ترافیکی سنگین بیش از دیگر موارد بوده که نیازمند برنامه‌ریزی منسجمی در خصوص کنترل قیمت اراضی محدوده، تقویت شبکه‌های ارتباطی محور اصلی منتهی به محدوده جانباز، و ایجاد پارکینگ‌های زیرزمینی با ظرفیت بالاتر می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

• تحلیل فضایی
• هایپرمارکت
• کلانشهر مشهد
• میدان جانباز
• پیامد

موضوعات

• برنامه ریزی شهری

عنوان مقاله [English]

Analysis of the consequences of the development of hypermarkets in Mashhad metropolis with an emphasis on the Janbaz Square area

نویسندگان [English]

• hanyieh laghaya ¹
• Rouhollah asadi ²
• Mostafa Amirfakhrian ³

¹ Master student of geography and urban planning, Ferdowsi University of Mashhad,. Mashhad,. Iran

² ferdowsi university of Mashhad

³ Ferdowsi University of Mashhad

چکیده [English]

Today,cities are facing the development of diverse shopping centers,especially hypermarkets,and this trend has various consequences,especially in metropolis.In the Mashhad metropolis,the Janbaz Square area has undergone extensive changes in recent years due to the development of various shopping malls and shopping centers.the aim of this study is to analyze the spatial consequences of the development of hypermarkets in the Mashhad metropolis and the Janbaz area.The present research is descriptive-analytical and applied in terms of methodology.the collecting data in the library section,descriptive information was collected from books,articles,as well as by referring to related organizations.In the field section a questionnaire consisting of four indicators and 19 dialects,was distributed to 383 people by targeted sampling between people who worked in hypermarkets or shopping centers and real estate in the area.The results of the t-test also showed that in the physical index,the rapid change of surrounding land use is the most effective,and access to the parking lot is the least effective;In the economic index,the branding of the region is the most effective in terms of real estate prices,and the creation of new job fields around the stores is the least effective;In the social index,the presence of a suitable environment for spending leisure time is the most,and the sense of trust between buyers has the least effect;In the environmental index, the situation of congestion and vehicle traffic has had the greatest effect due to the development of hypermarkets and shopping centers in the area of Janbaz.In general,due to the boom of hypermarkets and shopping malls,there have been consequences such as land use change and heavy traffic effects in the area of Janbaz more than others,which require coherent planning regarding land price control in the area,strengthening the communication networks of the main axis leading to the area of Janbaz,and Creating underground parking lots with higher capacity.

کلیدواژه‌ها [English]

• spatial analysis
• hypermarket
• Mashhad metropolis
• Janbaz square
• consequence