مدیریت بصری منظر رودخانه‌های شهری (نمونه موردی منظر رودخانه ای محدوده مرکزی شهر اهواز)

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• مهسا چیزفهم دانشمندیان ¹
• فاطمه پودات ²
• روح الله مجتهدزاده ²

¹ استادیار شهرسازی دانشگاه خلیج فارس ، بوشهر، ایران

² استادیار گروه معماری، دانشکده عمران و معماری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

https://doi.org/10.22067/jgusd.2023.77951.1230

چکیده

مکان­یابی نامناسب سایت­­های بلندمرتبه می­تواند لطمات جبران­ناپذیری به مناظر شهری وارد­کند. این موضوع به خصوص در شهر­هایی با مناظر آبی که دارای با کیفیت­ترین مناظر شهری هستند، اهمیت دوچندان دارد. منظر رودخانه­ای بخش مرکزی اهواز، اخیرا مورد تعرضِ توسعه غیر اصولی قرار گرفته­است؛ و به نظر می­رسد با ادامه این روند، در آینده نه­چندان دور ناهماهنگی ارتفاعی ساختمان­ها چهره آشفته­ای برای شهر به­وجود آورد. بنابر­این، هدف از پژوهش حاضر توسعه یک روش شناسی مؤثر برای هدایت منظر رودخانه­ای در بخش مرکزی اهواز است. روش پژوهش ترکیبی از روش های کمی­وکیفی است؛ که ابتدا انواع دیدها شناسایی، کد­گذاری و تحلیل شده­اند. سپس وضعیت مطلوب ارتفاعی با توسعه تکنیک ایزوویست سه بعدی (3D-isovist) و نمایش بصری دقیق (AVR) شبیه سازی شدند. نتایج نشان می­دهد که علیرغم ناهماهنگی­های ایجادشده فرصت توسعه موزون بصری رود کارون هنوز فراهم است. برای حفظ محصوریت فضایی جداره کارون آستانه ارتفاعی به صورت پلکانی پیشنهاد شده است. محاسبات صورت گرفته نشان می­دهد که توسعه بلندمرتبه در فاصله کمی از جداره کارون امکان­پذیر است. به عنوان مثال، ساختمان مسکونی 20 طبقه مجاور خیابان ساحلی اگر 4 بلوک عقب­تر و در مجاورت خیابان آزادگان مکان­یابی می­شد آسیب بصری کمتری به منظر رودخانه وارد می شد. تفاوت این پژوهش با سایر پژوهش­ها در حوزه منظر آن است که تلاش می­کند تا چارچوب قائده­مند و دقیق محاسباتی را برای تحلیل منظر پیشنهاد دهد؛ که قابلیت اجرا در سایر نمونه­ها را دارد. نتایج فرآیند پیشنهادی در این پژوهش می­تواند تحولی در نگرش به موضوع منظردر طرح­های توسعه شهری ایجاد کند و تکمیل کننده آن باشد.

کلیدواژه‌ها

• آستانه ارتفاعی
• بلند‌مرتبه سازی
• محدوده مرکزی اهواز
• مدیریت بصری
• مناظر رودخانه‌ای شهری

موضوعات

• برنامه ریزی شهری

عنوان مقاله [English]

Visual Management of Urban Riverscapes (a case study of the central area of Ahvaz city)

نویسندگان [English]

• Mahsa Chizfahm daneshmandian ¹
• Fatemeh Poodat ²
• Roohollah Mojtahedzadeh ²

¹ Assistant Professor of Urban Planning, Persian Gulf University, Bushehr, Iran

² Assistant Professor, Department of Architecture, Faculty of Civil Engineering and Architecture, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran

چکیده [English]

Inappropriate placement of high-rise buildings can irreparably damage the urban landscape and destroy the opportunity to create a sense of identity.It is especially important in cities with high-quality views of water. The riverscapes of Ahvaz city, has recently been suffered by unprincipled constructions; And it will undoubtedly lead to chaos in the near future. Consequently, the current research aims to develop an effective methodology for managing the riverscape in Ahvaz's central part (formation). Research methods combine quantitative and qualitative approaches. As a first step, views have been recognized, coded and analyzed. Following that, a 3D-isovist and accurate visual representation (AVR) techniques were developed to simulate the optimal height situation. The findings highlight the six categories of potential and current improvements views to river landscapes. Additionally, it accurately displays the height thresholds that permit development close to Karun. Height thresholds prevent tall buildings from being placed incorrectly; for instance, the 19-story skyscraper next to Karun in the Bagh Malek neighborhood had to be placed at least 400 meters behind the riverbed. Unlike other existing research on riverscape, this research focuses on a systematic and quantitative framework for analyzing urban landscapes rather than relying solely on qualitative data. allowing for greater accuracy and scalability. The findings of the proposed procedure in this study have the potential to alter and enhance plans for urban development with regard to landscape.

Visual Management of Urban Riverscapes (a case study of the central area of Ahvaz city)

Visual Management of Urban Riverscapes (a case study of the central area of Ahvaz city)

کلیدواژه‌ها [English]

• Visual management
• urban riverscapes
• high-rise building
• height threshold
• central area (formation) of Ahvaz

مراجع

1. بحرینی، س.ح. (1377). فرآیند طراحی شهری. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
2. بهزادفر، م.، سربندی فراهانی، م.، و چیزفهم دانشمندیان، م. (1395). بهره گیری از تکنیک سطوح حفاظت بصری (VPS) در تعیین آستانه ارتفاعی مجاز برای ساخت و سازهای شهری (مورد کاوی: محدوده ارگ کریمخان شیراز). شیراز: دومین کنفرانس شهرسازی، مدیریت و توسعه شهری.
3. پورجعفر، م.، و صادقی، ع. (1388). شناخت و ساماندهی محور های دید؛ رهیافتی در مدیریت بصری. فصلنامه پژوهش مدیرت شهری، (2)، 86-93.
4. ذکاوت، ک. (1385). چارچوب مدیریت منظر شهری. مجله آبادی. (53)، 26- 37.
5. ذکاوت، ک. (1390). جزوه درسی روش های طراحی شهری. تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
6. شورای عالی شهرسازی و معماری ایران (1391). تعریف سند جامع ارتقاء کیفی سیما و منظر شهری. تهران: شورای عالی شهرسازی و معماری ایران.
7. فیلا، ا. (1390). ارائه مدل سه بعدی در GIS برای شبیه سازی ارتفاع محوطه ها در اطراف فضاهای تاریخی برای جلوگیری از اقدامات ناهماهنگ با شخصیت های سایت: (مطالعه موردی: میدان نقش جهان اصفهان). تهران: پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
8. کالن، گ. (1392). گزیده منظر شهری. منوچهر طبیبیان، مترجم. چاپ پنجم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
9. گلکار، ک. (1385). مفهوم منظر شهری. مجله آبادی، (53)، 38-47.
10. گلکار، ک. (1392). سیما و منظر شهری تهران: تحلیلی از برنامه راهبردی طراحی شهری و مدیریت منظر شهری تهران. نامه معماری و شهرسازی، (10)، 5-23.
11. مجتهد زاده، ر.، و نام آور، ز. (1395). در جستجوی هویت شهر اهواز، انتشارات مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی.
12. مزینی، م. (1374). کالبد شهر. جلد 2 و 3، تهران: وزارت مسکن و شهرسازی.
13. میراث فرهنگی اصفهان (1375). ضوابط و مقررات حریم پل‌های تاریخی زاینده‌رود، مصوبه شورای فنی میراث فرهنگی. اصفهان: میراث فرهنگی اصفهان .
14. هدمن، ر.، و یازوسکی، آ. (1389). مبانی طراحی شهری. راضیه رضازاده و مصطفی عباس زادگان، مترجم. تهران: دانشگاه علم و صنعت ایران.
15. وکیلی نژاد، ر.، و دانشمند، س. (1401). ارزیابی تعامل محور های سه گانه پایداری در ساماندهی فضای شهری (رودخانه خشک شیراز). مجله جغرافیا و توسعه شهری، 9 (16)، 77-92.

 

16. Alberti, L.B., Bartoli, C., & Leoni, G. (1986). The ten books of architecture: the 1755 Leoni edition. New York: Dover Publications.
17. Burmil, S., Daniel, T. C., & Hetherington, J.D. (1999). Human values and perceptions of water in arid landscapes. Landscape and Urban Planning, 44, 99-109.
18. Canada’s Capital Views Protection. (2007). Protecting the visual integrity and symbolic primacy of our national symbol. Ottawa: Collective work for National Capital Commission.
19. Czynska, K., & Rubinowicz, P. (2015). Visual protection surface method. Proceedings of the 10th International Space Syntax Symposium.
20. Gospodini , A. (2002). European cities in competition and new uses of urban design. Journal of Urban Design, 7(1),59-73.
21. Gregory, K. (2001). Conservation waterway. London: University of London.
22. Im, S.B. (1987). Optimum w/h ratios in enclosed spaces: The relationship between visual preference and the spatial ratio. The Journal of Architectural and Planning Research, 4, 134–148.
23. Im, S.B. (1984). Visual preferences in enclosed urban spaces: An exploration of a scientific approach to environmental design. Environment and Behavior, 16(2), 235–262
24. Jakle, J.A. (1987). The visual elements of landscape. Massachusetts: University of Massachusetts Press.
25. Jin, X., Wang, J. (2015). Research on landscape promotion strategy of the grand canal (Hangzhou Section) based on landscape visual evaluation, Landscape promotion strategy. Brussels: 51st ISOCARP Congress.
26. Kloos, M., Korus, C., Tebart, P., & Wachten, K. (2011). Independent assessment of the visual impact of the Golden Horn Metro Crossing Bridge on the World Heritage property 'Historic Areas of Istanbul. Germany: Institut für Städtebau und Landesplanung der RWTH Aachen.
27. Lynch, K. Hack, G. (1984). Site planning. Cambridge: MIT press.
28. Mayer of London. (2012). London view management framework; Supplementary Planning Guidance. London: Authority London Greater.
29. Mayor of New York. (2021). Zoning resolution, chapter 2 - special regulations applying in the waterfront area. Available online: https://zr.planning.nyc.gov/, (accessed on 5 May 2022).
30. National Trust for Historic Preservation. (2009). Approaches to viewshed protection around the country. Washington: National Trust for Historic Preservation.
31. Planning and Environment Committee Agenda of Vancouver. )2011(. Implementation of “Vancouver views” and opportunities for higher buildings in the downtown. Vancouver:Planning and Environment Committee Agenda of Vancouver.
32. Portland planning board. (2004). Eastern waterfront building height study. Portland: Depatment of planning and development, Portland, Maine. Available online: https://www.portlandmaine.gov/DocumentCenter/Home/View/3378. PDF,  (accessed on 5 May 2022).
33. Puspitasari, A. W., & Kwon, J. (2019). Analysis of the visual quality of riverfront skyline through the feature of height and spatial arrangement of tall buildings. Architectural Research, 21(4), 91–98.
34. Tugnut, A., & Robertson, M. (1987). Making a townscape. London: Mitchel Publishing
35. Vaeztavakoli, A., Lak, A., & Yigitcanlar, T. (2018). Blue and green spaces as therapeutic landscapes: Health effects of urban water canal areas of Isfahan. Sustainability, 10(11), 4010.
36. Worskett, R. (1969). The character of town. London: The Architectural Press.