نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه شهید چمران اهواز

2 دانشگاه اصفهان

3 دانشگاه پیام نور تهران

چکیده

پژوهش حاضر که به‌منظور ارزیابی وضعیت فعلی به‌کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در صنعت گردشگری شهر شیراز از دیدگاه گردشگران داخلی صورت گرفته است، از لحاظ ماهیت از نوع پژوهش‌های کاربردی‌توسعه‌ای و روش گردآوری داده‌های آن پیمایش میدانی و استفاده از پرسش‌نامه و نظرسنجی است. حجم نمونة نظرسنجی از جامعة آماری گردشگران داخلی ورودی به شهر شیراز و با استفاده از فورمول کوکران 384 نفر برآورد شد که جهت اطمینان بیشتر به 400 نفر افزایش یافت. تحلیل داده‌ها نیز در دو سطح توصیفی و استنباطی با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS و آزمون‌ها و روش‌های آماری نظیر فراوانی، میانگین، آزمون تی تک‌نمونه‌ای و ضرایب همبستگی کندال و پیرسون صورت گرفت. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که همبستگی بین دو مقولۀ میزان «آمادگی الکترونیکی گردشگران» با «میزان آشنایی گردشگران با مفهوم گردشگری الکترونیکی» در سطح اطمینان 99 درصد برابر با 798/0 و همبستگی بین «میزان آمادگی الکترونیکی گردشگران» با «میزان استفادۀ گردشگران از فاوا» در امور مربوط به گردشگری 856/0 و همبستگی بین «میزان آشنایی گردشگران با مفهوم گردشگری الکترونیک» با «میزان استفاده گردشگران از فاوا در امور مربوط به گردشگری» 649/0 است. بنابراین علی‌رغم وجود زمینه‌های مناسب از لحاظ آمادگی الکترونیکی گردشگران داخلی جهت استفاده از فاوا در امور گردشگری، گردشگران با مفهوم گردشگری الکترونیک و کاربردهای آن چندان آشنا نیستند و به همان نسبت کمتر از فناوری اطلاعات و ارتباطات در امور مربوط به گردشگری استفاده می‌کنند. همچنین آن‌ها وضعیت موجود به‌کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در امور مربوط به گردشگری شیراز را به‌جز در مواردی خاص چندان مطلوب و رضایت‌بخش نمی‌دانند. با وجود این، مظاهر و ابزار فاوا به‌خصوص رادیو و تلویزیون، ماهواره و اینترنت نقش مؤثری در انتخاب شیراز به‌عنوان مقصد گردشگری آن‌ها داشته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Evaluation of the Current Status of the Use of Information and Communication Technology in Tourism Industry (E-Tourism): The Case of Shiraz

نویسندگان [English]

  • Masoud Safaeepour 1
  • Forough Gashtil 1
  • Alireza Rahimi Chamkhani 1
  • Abu Talib Panahy Nezhad 2
  • Sayed Chamran Mousavi 3

1 Shahid Chamran University of Ahvaz

2 University of Isfahan

3 Payam Noor University Tehran

چکیده [English]

Extended abstract
1. Introduction
Tourism as one of the most important phenomena of the third millennium has significantly influenced the growth and economic dynamism, and cultural exchanges of countries over the past half century. As such, many scholars have called this period the century of tourism.
“Iran is a country with four seasons and a few thousand years of civilization, including diverse and unique historical, religious, cultural, natural, and so on” (Ashraf Zadeh, Madadi, Khademi, & Boniadi, 2011, p. 84). And attraction enrichment in Iran has caused the world to call for a boundary. As believed by many experts and affirmed by UNESCO, now Iran ranks first in terms of tourism attraction (Ghadami, Tavalaee, & Fatemi, 2011) while it is also among the five top countries in the world regarding richness and diversity of ecosystems (Saadat & Mozaffari, 2010). However, the development of tourism industry in Iran is 40 years behind the advanced countries.
Shiraz, the third largest religious city (Zare, 2007) and the cultural capital city of the country, plays a talented, artistic, and festivals role (Farid, 1995) in the heart of Persia (Persia & Iran) as one of the five great cultural and historical city centers, which is considered the fifth largest tourist city in Iran and has an important position in the national program of tourism development (Taheridamene & Safarabadi, 2012). Thus, the city can build technical infrastructures and appropriate foundations to be considered as a center of tourist attraction in the world.

2. Theoretical Framework
ICT applications are related to a range of technological tools that can be used to communicate, create, disseminate, store, manage, process, and transfer information to a wide range of users. The use of ICT in tourism can be divided into three domains, namely “Intranet, Extranet, and Internet” (Parvaneh, Ameri Siahoee, & Taghavi Godarzi, 2008, p. 104). The role of information technology in developing tourism industry is explored from two perspectives: 1) information and provision of tourism services; 2) virtual tourism. In this sense, tourism potential of cyberspace is of two types, including electronic tourism and virtual tourism (Mirjalili, 2008; Ravdrad & Haji Mohammadi, 2010).

3. Methodology
The nature of this study is of developmental applied research following a qualitative-quantitative method. To collect the necessary data, the field survey method was used, including a designed questionnaire whose reliability was confirmed by Cronbach's alpha after a pilot test. The sample size of the population, including the tourists entering the city since 2014 was estimated 384 using formula Cochran; however, the sample size increased to 400 to ensure a more reliable sample of the whole population. Data were then analyzed using SPSS software and were conducted at two levels: 1) descriptive; 2) inferential.

4. Discussion & Conclusion
In general, Iran and Shiraz in particular, have failed to obtain an appropriate place in the international tourism competition in spite of having high potential tourism. Therefore, to change the current situation and improve its strategic position in the field of tourism, ICT has been used. In this regard, some useful measures have been taken in the field of ICT, especially on the Internet for giving information and advertising about its tourist attractions and facilities and welfare services. However, these activities still lack the necessary unity and integrity for the field of electronic tourism to meet the growing needs and requirements. As such, improving the situation needs some fundamental changes in policies, programs and actions.
In this sense, the purpose of this study is to evaluate the use of ICT in tourism from the perspective of tourists in Shiraz. Some general outcomes of the study are summarized in the following:
- 1) It is concluded that promoting the e-readiness of individuals and the society through policies which increase the access to ICT tools and skills to use them is required in this context. However, generally electronic tourism is still relatively an unknown concept to tourists in cultural tourism; currently the tourists' use of ICT in the tourism sector is relatively low and is confined to receiving information on tourism.
- 2) Because ICT plays a major role in the selection of Shiraz as a tourism destination, the role played by radio, television, satellite and the Internet are thus highly emphasized.
- 3) Overall, the tourists do not consider the current status of ICT applications in providing information and services related to tourism (E-tourism) in Shiraz very desirable and are not satisfied with them either.
-
5. Suggestions
- Creating and developing ICT infrastructures.
- Giving information and advertising for introducing institutions, companies, and websites active in the field of electronic tourism.
- Establishing and developing an organization responsible for management of e-tourism and formulation of the related policies, standards, and rules.
- Creating an e-bank of tourism information and updating it frequently.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Tourism
  • ICT
  • E-tourism
  • Virtual tourism
  • Shiraz
1. ابراهیم‌زاده، ع.، و آقاسی‌زاده، ع. (1390). تأثیر منطقة آزاد چابهار بر توسعة گردشگری حوزة نفوذ آن با بهره‌گیری از مدل رگرسیون و آزمون T-test. جغرافیا و توسعه، 9(21) 5-26
2. احمدپوران، ج. (1393). گردشگری الکترونیک. مجلۀ مدیران الکترونیکی (مرجع علوم مدیریت ایران)
3. اسماعیل‌زاده، ح.، صرافی، م.، و توکلی‌نیا، ج. (1390). تحلیلی بر رویکردهای توسعۀ گردشگری در اجتماعات محلی. علوم محیطی، 9(2)، 119-142
4. اشرف‌زاده، م.، مددی، ح.، خادمی، ن.، و بنیادی، ص. (1389). ارزیابی آثار محیط‌زیستی پروژه‌های گردشگری ساحلی (مطالعة موردی: شهر جهانگردی بین‌المللی خلیج فارس). پژوهش‌های محیط زیست، 1(1)، 83-92
5. امیرعضدی، ط.، و رجایی، م. (1389). گردشگری الکترونیک رویکردی نوین در همگرایی کشورهای اسلامی با تأکید بر نقش محوری ایران. مقالۀ ارائۀ‌شده در چهارمین کنگره بین المللی جغرافیدانان جهان اسلام. دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان
6. امین‌بیدختی، ع.، زرگر، س. م.، و نظری، م. (1389). آمیخته بازاریابی راهبردی در صنعت گردشگری. مطالعات مدیریت راهبردی، 1(3)، 49-68
7. بمانیان، م.، پورجعفر، م.، و محمودی‌نژاد، ه. (1388). ارائة مدل پیشنهادی جهت پیاده‌سازی گردشگری الکترونیک در طرح‌های توسعة گردشگری روستایی (بررسی تطبیقی و ارائة مدل پیشنهادی با توجه به شرایط معاصر آن). فصلنامة مدیریت شهری، 23، 71-88
8. پروانه، ب.، عامری‌سیاهویی، ح.، و تقوی‌گودرزی، س. (1388). گردشگری الکترونیک؛ راهکاری نوین در توسعة کانون‌های شهری استان هرمزگان (مطالعۀ موردی: شهر فین). فصلنامة جغرافیایی چشم انداز زاگرس، 1(2)، 89-108
9. پورفرج، ع.، عیسی‌زاده‌روشن، ی.، و چراغی، ک. (1387). فناوری اطلاعات و ارتباطات، صنعت گردشگری و رشد اقتصادی. فصلنامۀ اقتصاد و تجارت نوین، 7(13)، 46-66
10. تقوایی، م.، صفرآبادی، ا. (1390). نقش مدیریت شهری در دستیابی به توسعة پایدار گردشگری شهری؛ مطالعة موردی: شهر کرمانشاه. مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، 1(4)، 35-52
11. تقوایی، م.، و اکبری، م. (1389). به‌کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در عرصه‌های آموزشی و پژوهشی (مطالعۀ موردی :دانشگاه اصفهان). جامعه‌شناسی کاربردی، 21(38)، 19-34
12. تقوایی، م.، وارثی، ح.، و درکی، ا. (1390). بررسی نقش نورپردازی در توسعۀ گردشگری شهری (مطالعۀ موردی: شهر اصفهان). مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، 2(8)، 1-18
13. حاجی‌نژاد، ع.، پورطاهری، مهدی و احمدی، علی (1388)، تأثیرات گردشگری تجاری بر توسعۀ کالبدی فضایی مناطق شهری؛ مطالعه موردی: شهر بانه. پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 41(70)، 91-109
14. حاجی‌نژاد، ع.، نوری، م.، و فضلعلی، ز. (1390). ارزیابی میزان بهره‌برداری دهیاران از فناوری اطلاعات و ارتباطات در مدیریت روستایی (مطالعة موردی: روستاهای شهرستان‌های گلوگاه و بهشهر-استان مازندران). پژوهش‌های روستایی، 2(2)، 137-160
15. راودراد، ا.، و حاجی‌محمدی، ع. (1389). تفاوت شناخت حاصل از گردشگری واقعی و گردشگری مجازی بر پایة نظریة روایت. فصلنامة تحقیقات فرهنگی، 3(10)، 61-81
16. رجبی، آ.، صندوقدار، ا.، ترابی، م.، و رنجبرراد، ر. (مهر1390). تأثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات در صنعت گردشگری. مقالۀ ارائه‌شده در اولین همایش بین‌المللی مدیریت گردشگری و توسعة پایدار، دانشگاه آزاد اسلامی مرو دشت
17. زارع، غ. (1387). شیراز: سومین شهر مذهبی. برگرفته از: http://jamejamonline.ir/Online
18. سجادی، ز.، و آیت، س. (1386، اسفند). کاربردهای فناوری اطلاعات در گردشگری الکترونیکی (E-Tourism).مقالۀ ارائه‌شده در اولین کنفرانس بین‌المللی شهر الکترونیک، جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران
19. سجادی، ز.، و آیت، س. (1386، مهرماه). گردشگری الکترونیکی (e-tourism) از منظر تجارت الکترونیکی و راهکارهای توسعۀ آن در ایران. مقالۀ ارائه‌شده در چهارمین همایش ملی تجارت الکترونیکی، وزارت بازرگانی، معاونت برنامه‌ریزی و اموراقتصادی، تهران
20. سرایی، م.، و شمشیری، م. (1392). بررسی وضعیت گردشگری در شهر شیراز در راستای توسعۀ پایدار با استفاده از تکنیک SWOT. جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، 24(49)، 69-88
21. سعادت، ف.، و مظفری، ا. (1388). استفاده از ابزارهای نوین ارتباطی در حوزة تبلیغات گردشگری (مطالعة موردی: منطقة آزاد کیش از سال 1382 تا 1387). فصلنامة پژوهش‌های ارتباطی، 16(59)، 141-170
22. شاهیوندی، ا.، وارثی، ح.، و محمدی، م. (1390). ارزیابی توزیع فضایی شاخص‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات در مناطق چهارده‌گانة شهرداری اصفهان. فصلنامۀ علمی پژوهشی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران. 27(70)، 887-906
23. طاهری‌ دمنه، م.، فرمانی، س.، و مستوفی‌الممالکی، ر. (1390). بررسی چالش‌های موجود در صنعت گردشگری شهر شیراز در ارتباط با محدودیت مراکز اقامتی. مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، 2(8)، 117-132
24. طیبی، س. ک.، بابکی، ر.، و جباری، ا. (1386). بررسی رابطة توسعة گردشگری و رشد اقتصادی در ایران (1383-1338). پژوهش‌نامة علوم انسانی و اجتماعی ویژة اقتصاد، 7(26)، 83-110
25. عطافر، ع.، پول‌خزائی، ج.، و پورمصطفی خشکرودی، م. (1391). عوامل مؤثر بر پذیرش فناوری اطلاعات در صنعت گردشگری. فصلنامۀ مطالعات مدیریت گردشگری، 7(18) 131-165
26. فرج‌زاده، م. و احمدآبادی، ع. (1389). ارزیابی و پهنه‌بندی اقلیم گردشگری ایران با استفاده از شاخص اقلیم گردشگری (ICT). پژوهش‌های جغرافیای طبیعی، 42(71)، دوره 42، 21-42
27. فرزین، م.، و صفری، س. (1388). شناخت نظام مدیریت مقصد گردشگری (DMS) و چالش‌های توسعة آن در ایران. فصلنامة جغرافیا و توسعه، 7(16)، 93-118
28. فرید، ی. (1375). جغرافیا و شهرشناسی. تبریز، ایران: انتشارات دانشگاه تبریز
29. قدمی، م.، تولایی، س.، و فاطمی، س. م. (1389). ارزیابی استراتژیک قابلیت‌های توسعۀ گردشگری: مطالعۀ موردی شهر فریدون‌کنار. نشریۀ تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 16(19)، 111-128
30. قره‌بیگلو، ح.، و شادی‌دیزجی، ب. (1390). بررسی تأثیر بازاریابی اینترنتی بر میزان عملکرد توریسم (مطالعۀ موردی: آژانس‌های مسافرتی و جهانگردی استان آذربایجان شرقی). فصلنامة فضای گردشگری، 1(1)، 145-161
31. قلندر، م. (1391، اسفند). تبیین رابطۀ توسعۀ گردشگری الکترونیک و رشد اقتصادی شهرهای ساحلی شمال ایران. مقالۀ ارائه‌شده در اولین همایش ملی گردشگری و طبیعت‌گردی ایران زمین، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان و شرکت هم‌اندیشان محیط زیست فردا، همدان
32. لشکربلوکی، م.، و احمدی، م. (1386). طراحی مدل راهبردی برنامة جامع فناوری اطلاعات شهر تهران با رویکرد توسعة اطلاعاتی. مقالۀ ارائه‌شده در اولین کنفرانس بین‌المللی شهر الکترونیک، مرکز همایش‌های علمی جهاد دانشگاهی تهران
33. محمدزاده، پ.، بهبودی، د.، ممی‌پور، س.، و فشاری، م. (1389). تخمین تقاضای گردشگری ایران به تفکیک چند کشور منتخب با استفاده از رهیافت TVP. فصلنامۀ اقتصاد مقداری، 7(2)، 149-171
34. محمدی، ع. (1385). شیراز (بهشت ایران). شیراز، ایران: تخت جمشید
35. مکیان، س. ن.، و نادری‌بنی، م. (1382). بررسی گردشگری خارجی در شهرستان یزد. تحقیقات اقتصادی، 62، 195-205
36. مهدوی، م.، قدیری‌معصوم، م.، و قهرمانی، ن. (1382). اثرات گردشگری بر توسعة روستایی با نظرسنجی از روستاییان درة کن و سولقان. فصلنامة روستا و توسعه، 2(11)، 39-60
37. میرجلیلی، ج. (1388). گردشگری الکترونیک چیست؟ در وبلاگ تاریخ و گردشگری در چشم‌اندازی جامعه. برگرفته از: http://mirjalilismj.blogfa.com/post-354.aspx
38. نظریان، ا.، و کریمی، ب. (1388). ارزیابی توزیع فضایی و مکان‌یابی ایستگاه‌های آتش‌نشانی شهر شیراز با استفاده از GIS. فصلنامة جغرافیایی چشم‌انداز زاگرس، 1(2)، 5-19
39. نظری‌ولنی، ل.، بابائی‌همتی، ر. و صابری، م. (مهرماه، 1390). سامانه‌های اطلاعات مکانی و اطلاع‌رسانی گردشگری الکترونیک. مقالۀ ارائه‌شده در اولین همایش بین‌المللی مدیریت گردشگری و توسعة پایدار، دانشگاه آزاد اسلامی مرو دشت
40. وارثی، ح.، تقوایی، م.، و پریزادی، ط. (1389). امکان‌سنجی پتانسیل‌های گردشگری در شهر سقز با استفاده از مدل SWOT. مطالعات مدیریت شهری، 2(3)، 133-154
41. هاشمی، س.، محبوب‌فر، م.، خاکی، ن.، و مختاری، ف. (1393). تحلیل عوامل مؤثر در برنامه‌ریزی توسعۀ گردشگری الکترونیک با استفاده از مدل راهبردیSWOT، مطالعۀ موردی ایران. فصلنامۀ مدیریت گردشگری، 2(2)، 73-84
42. یاری، م. و وظیفه‌دوست، ح. (1386، مهرماه). گردشگری الکترونیکی، تأثیر متقابل فناوری اطلاعات و ارتباطات در صنعت گردشگری E-Tourism. مقالۀ ارائه‌شده در اولین کنفرانس بین‌المللی شهر الکترونیک، جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران
43. یوسفی، ا.، مختاری ملک‌آبادی، ر.، و خادم الحسینی، ا. (1391). بررسی تحلیلی- تطبیقی شاخص‌های توسعۀ گردشگری الکترونیک در شهر اصفهان. جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، 23(46)، 133-150
44. Alexandru, A., Ianculescu, M., Paryan, M., & Jitaru, E. (2007, November). ICT and its impact upon the globalization and accessibility of the education in the health domain. Proceedings of the sixth international conference on education and educational technology (pp. 287-291)
45. Donald, E. & Hawkins, Sh. (2007). The World Bank’s role in tourism development. Annals of Tourism Research, 34(2), 348-363
46. Kelles-Viitanen, A. (2003). The role of ICT in poverty reduction. The Finnish Economy and Society, 1, 82-94
47. Kisla, T., Arikan, Y. D., & Sarsar, F. (2009). The investigation of the usage of ICT in university lecturers’ courses. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 1(1), 502-507
48. Redoli, J., Mompo, R., Garcıa-Dıez, J., & Lopez-Coronado, M. (2008). A model for the assessment and development of Internet-based information and communication services in small and medium enterprises. Technovation, 28(7), 424–435
49. Salimi, L., & Ghonoodi, G. H. (2011). The study and comparison of curriculum in smart and traditional schools. Procedia Social and Behavioral Sciences, 15, 3059–3062
50. Kim, S. S., Timothy, D. J., & Han, H. C. (2007). Tourism and political ideologies: A case of tourism in North Korea. Tourism Management, 28(4), 1031-1043
51. Swarbrooke, J. (1998). Sustainable tourism management. New York: Cobi
52. Teh, L., & Cabanban, A. S. (2007). Planning for sustainable tourism in southern Pulau Banggi: An assessment of biophysical conditions and their implications for future tourism development. Journal of environmental management, 85(4), 999-1008
53. World Tourist Organization (1998). Tourism 2020 vision. Madrid, Spain: WTO Publications Unit World Tourism Organization
CAPTCHA Image