طراحی مدل مفهومی ابعاد و مولفه های مدیریت منابع انسانی سبز

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• مهدی جانعلی زاده قزوینی ¹
• آذر کفاش پور ²
• امیر رحیم پور ³
• مصیب سامانیان ¹

¹ دانشگاه آزاداسلامی بجنورد

² استاد و مدیرگروه مدیریت دانشگاه فردوسی مشهد

³ مدیر گروه مدیریت دانشگاه آزاداسلامی بجنورد

https://doi.org/10.22067/jgusd.2021.67173.0

چکیده

هدف پژوهش حاضر، شناسایی ابعاد و مؤلفه های مدل مدیریت منابع انسانی سبز در راستای توسعه پایدار و با استفاده از راهبرد کیفی و روش نظریه داده بنیاد با رویکرد ظاهر شونده (گلیزری) بود. جامعه آماری را مدیران شهرداری مشهد به تعداد 150 نفر تشکیل دادند، با استفاده از روشﻫﺪﻓﻤﻨﺪ ﻗﻀﺎوﺗﯽ ، با 15 نفر از ﺧﺒﺮﮔﺎن تا رسیدن به اشباع نظری مصاحبه نیمه ساختار یافته انجام شد. که در مرحله کدگذاری باز، تعداد 400 کد اولیه شناسایی شد و در مرحله کدگذاری انتخابی، کدگذاری پیرامون مقوله محوری از طریق مقایسه مستمر، مفاهیم و مقولات پژوهش صورت گرفت و 213 کد در 43 مفهوم جمع بندی شد، در مرحله کدگذاری نظری با تلفیق میان مقوله ها توسط یک الگوی ارتباطی، مفاهیم در پنج بُعد فردی شامل مفاهیم؛ نگرش سبز، ارزش سبز، انگیزه سبز، دانش سبز، سلامت سبز، شخصیت سبز، رفتار سبز، ؛ بعد سازمانی شامل مفاهیم؛ پاداش و جبران خدمات سبز، مشارکت سبز، ارزیابی سبز، آموزش سبز، ساماندهی سبز، استخدام سبز، فرهنگ سازمانی سبز، نگهداری سبز، ساختار سبز، روابط مدیریتی سبز، ارتقاء و انتصاب سبز؛ بُعد شهری شامل مفاهیم؛ بودجه ریزی سبز، مدیریت پسماند شهری، شورای شهر، مقررات سبز شهری، طراحی سبز شهری، فرهنگ شهروندی سبز، فرایند اداری سبز، ساختار شهری سبز، حمل و نقل عمومی سبز؛ بعد فراشهری شامل مفاهیم؛ پژوهش سبز، سازمانهای مردم نهاد سبز، رسانه­ها، تأمین زنجیره سبز، سازمانهای بین­المللی، دولت، قوانین و مقررات فراشهری؛ بعد محیطی شامل مفاهیم؛ عوامل اجتماعی، فرهنگی، جغرافیایی، دینی، سیاسی، اقتصادی، وتکنولوژیکی در مدل احصاء شد.

کلیدواژه‌ها

• توسعه پایدار
• رویکرد ظاهر شونده
• مدیریت منابع انسانی سبز
• نظریه داده بنیاد

20.1001.1.25383531.1401.9.2.7.0

عنوان مقاله [English]

Designing a Conceptual Model of Green Human Resource Management

نویسندگان [English]

• Mahdi Janalizadeh Qazvini ¹
• Azar Kaffashpoor ²
• Amir Rhimpour ³

¹ Islamic Azad University of Bojnourd

² Professor and Director of Management Department, Ferdowsi University of Mashhad

³ Director of the Management Department of Bojnourd Islamic Azad University

چکیده [English]

This study aimed to identify the dimensions and components of the green human resource management model. The statistical population consisted of 150 municipal managers in Mashhad.  To achieve theoretical saturation, semi-structured interviews were conducted with 15 participants using a purposeful method. In the open coding step, 400 initial codes were identified in the selective coding stage. The coding around the central category was done through continuous comparison of research concepts and categories, and 213 codes were summarized in 43 concepts. In the theoretical coding stage, the concepts were categorized into five dimensions. Individual dimension includes the concepts of green attitude, value, motivation, green knowledge, health, personality, behavior. Organizational dimension includes concepts such as reward and compensation of green services, participation, evaluation, education, organization, employment, organizational culture, maintenance, structure, management relations, promotion and appointment. Urban dimension includes the concepts of green budgeting, urban waste management, city council, urban regulations, urban design, citizenship culture, official process, urban structure, and green public transportation. The metropolitan dimension includes concepts such as green research, green NGOs, the media, green chain supply, international organizations, government, extra-urban laws and regulations. Environmental dimension includes concepts like social, cultural, geographical, religious, political, economic, and technological factors.

کلیدواژه‌ها [English]

• Green Human Resource Management
• Grounded Theory
• Emerging Approach
• Sustainable Development

مراجع

1. ابراهیمی یزدی، م.، وکیل زاده، ج.، حزب الهی، م.، و نارجیلی، ن.(1398). خلاصه بودجه شهرداری مشهد (راهنمای شهروندان). مشهد: دفتربرنامه و بودجه و ارزیابی عملکرد شهرداری مشهد.
2. اصغرزاده شیرازی فرد،ر.، عباس نژاد،ط.، احمدی کهنعلی، ر.(1394). نقش مدیریت منابع انسانی سبز در موفقیت طرح های زیست محیطی. تهران: موسسه سفیران فرهنگی مبین، دومین همایش بین المللی مدیریت و فرهنگ توسعه.
3. امیرفخریان، م.، و معینی، ع. (1397). ارزیابی مدل­های خطی فضایی و غیرخطی در تبیین پراکنش فضایی دفاتر مسافرتی در شهر مشهد، ایران. مجلّة جغرافیا و توسعة فضای شهری، سال پنجم، 1(8)، 21-43.
4. پاکدل، ر.ا.، قلی پور، آ.، و حسینی،س. ح. (1397). طراحی الگوی توسعه منابع انسانی ملی با رویکرد پویایی سیستم. فصلنامه آموزش و توسعه منابع انسانی، 5(16)، 71-51.
5. توکلی، ع.، هاشمی، ع.، ثتبت، ع.، و رازقی، س. (1397). ارائه مدل ساختاری مدیریت منابع انسانی سبز برمبنای نظام­های مدیریت منابع انسانی. فصلنامه پژوهش های مدیریت منابع انسانی دانشگاه جامع امام حسین(ع)، 10(31 )، 77-103.
6. خوانین زاده، ع.، سرباز، م.، و احمدیان، ش. (1396). بررسی روند تغییرات فضای سبز در سه دهة گذشته با استفاده از سنجش از دور (مطالعة موردی :شهر یزد). مجلّة جغرافیا و توسعة فضای شهری، 4(2)، 99-115.
7. رجب پور، ا. (1396). تأثیر مدیریت منابع انسانی بر توسعه مدیریت زیست محیطی. فصلنامه پژوهش های مدیریت منابع انسانی دانشگاه جامع امام حسین، 9(1)،51-7 .
8. رضازاده، س.م.، فنی،ز.، و رضویان، م.ت. (1398). پایداری محیط زیست شهری با رویکرد گردشگری (موردپژوهی: محله درکه در منطقه یک کلانشهر تهران). مجلّة جغرافیا و توسعة فضای شهری، 6(1)، 39-61.
9. رهنما، م.ر.، خاکپور، ب.، و صادقی، م. (1391). تحلیل مدیریت استراتژیک در کلانشهر مشهد با مدل SWOT. نشریه علمی-پژوهشی جغرافیا و برنامه ریزی(دانشکده جغرافیا)، 16(42)، 198-173.
10. زارع شاه آبادی، ا.، سیارخلج، ح.ا.، و آقاعبداله ماهوت فروش، س.(1995). عوامل مرتبط بارفتارهای حامی محیط زیست در محیط شهری (موردمطالعه شهروندان کرج). فصلنامه ﺁﻣﻮﺯﺵ ﻣﺤﯿﻂ ﺯﯾﺴﺖ ﻭ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﯾﺪﺍﺭ، 9، 35-23.
11. سالاری مقدم، ز.، زیاری، ک. ا.، و حاتمی نژاد، ح. (1398) سنجش و ارزیابی زیست پذیری مطالعات شهری (مطالعه موردی منطقه 15 کلانشهر تهران). فصلنامه شهـر پایـدار، 2(3)، 58-41.
12. سپهوند، ر.، ساعدی، ع.، و مومنی فرد، م.(1397). طراحی مدل مدیریت منابع انسانی سبز در سازمان­های ورزشی با استفاده از رویکرد مدلسازی ساختاری تفسیری، دانشگاه صنعتی شاهرود. نشریه مدیریت منابع انسانی در ورزش، 6(1)، 17-34.
13. شاکریان، ح. (1397). شناسایی و تعیین اولویت اقدامات مدیریت منابع انسانی سبز با استفاده از تکنیک تاپسیس فازی. مجله رویکردهای نوین در مدیریت و حسابداری، 6، 143-152.
14. شکوهی، م. ا.، باغبان، س.، و رهنما، م.ر. (1398). مطالعه تطبیقی سطح پایداری توسعه در مناطق یک و دو شهر مشهد. مطالعات ساختارو کارکردشهری، 61(8،)، 199-179.
15. شهریاری، ب.، حسن پور، ا.، نوه ابراهیم، ع.، و جعفری نیا، س. (1398). طراحی مدل مدیریت منابع  انسانی  سبز در صنعت آموزش عالی (مورد مطالعه دانشگاههای شهر تهران). تهران: رساله دکتری، دانشگاه خوارزمی پردیس بین الملل.
16. صادقی ده چشمه، ش. (1396). بررسی تأثیر شیوه های مدیریت منابع انسانی سبز بر عملکرد زیست محیطی شرکت های قطب صنعتی شهرکرد. نجف آباد: پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد، واحد نجف آباد.
17. فیاضی، م.، . افشار، ز. (1394). مدیریت منابع سبز انسانی. فصلنامه مدیریت صنعتی، 25(272)، 46-6.
18. قاسمی، ج.، موغلی، ع. ر.، و کمانی، م. ح.(1395). مطالعه تأثیر فعالیت های مدیریت منابع انسانی راهبردی بر عملکرد زیست محیطی با نقش واسطه ای رفتار شهروند-زیست محیطی و نقش تعدیل گر ابتکارات زیست محیطی. شیراز: پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت دولتی، گرایش منابع انسانی، دانشگاه پیام نور شیراز.
19. محمدی، ح.ر.، پورکیانی، م.، سلاجقه، س.، و صیادی، س.، و ملایی، ح.ر. (1399). طراحی الگو مدیریت منابع انسانی سبز با رویکرد توسعه پایدار سازمانی. دوماهنامه علمی پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، سال 11(3)، 281-314.
20. میرفردی، ا. (1395). بررسی رابطه اقتصادی-اجتماعی و احساس مسئولیت اجتماعی با رفتار محیط زیستی (موردمطالعه: ساکنان نورآبادممسنی). فصلنامه آموزش محیط زیست پایدار، 9، 114-101
21. یعقوبی، ن.م.، دهقانی، م.، و امیدوار، م. (1397). اﺳﺘﻘﺮار ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺳﺒﺰ در اﮐﻮﺳﯿﺴﺘﻢ ﮐﺎرآﻓﺮینی. مجله پژوهشهای مدیریت منابع انسانی، 8(4)، 149-131.

 

22. Acquah, I.S.K., Agyabeng-Mensah, Y. & Afum, E. (2020). Examining the link among green human resource management practices, green supply chain management practices and performance. Benchmarking: An International Journal, ahead-of-print.
23. Aggarwal, S., & Sharma, (2015). GREEN HRM: Need of the hour. International Journal of Management and Social Science Research Review, 1(8), 63-70.
24. Arulrajah, A. (2015). Anton green human resource management practices: A review, Sri Lankan. Journal of Human Resource Management, 5(1), 1-16.
25. Benevene, P., & Buonomo, I. (2020). Green human resource management: An evidence-based systematic literature review. Sustainability, 12(5974), 1-25.
26. Daily, B., & Huang, S. (2001). Achieving sustainability through attention to human Resource factors in environmental management. Int. Oper. Prod. Manage, 21, 539-552.
27. Jackson, S., Renwick, D., Jabbour, C.J.C., & Muller-Camen, M. (2001). State-of-the-art and future directions for green human resource management. Zeitschrift F¨Ur Personal Forschung. German Journal of Research in Human Resource Management, 25, 99–116.
28. Kim, Y.G., Kim, W.G., Choi, H.M., & Phetvaroon, K. (2019). The effect of green human resource management on hotel employees’ ecofriendly behavior and environmental performance". International Journal of Hospitality Management, 76(A), 83-93.
29. Masri, H., & Jaaron, A.(2017). Assessing green human resources management practices in Palestinian manufacturing context: An empirical study. Journal of Cleaner Production, 143, 474-489.
30. Renwick, D.W.S., Redman, T., & Maguire, S. (2013). Green human resource management: A review and research agenda. Int. Manag. Rev, l15, 1-14
31. Roscoe, R., Subramanian, N., Charbel, J.C., & Chong, T. (2019). Green human resource management and the enablers of green organisational culture: Enhancing a firm's environmental performance for sustainable development. Business Strategy and the Environment.
32. Sharma, S., & Gupta, N. (2015). Green Hrm: An innovative approach to environmental sustainability. In: Proceeding of the Twelfth Aims International Conference on Management, January, Calicut, India.