شناسایی تهدیدات در حاکمیت شهرهای هوشمند با رویکرد TOE (نمونه موردی شهرداری مشهد)

نوع مقاله : پژوهشی، کاربردی، تحلیلی‌ ـ ‌توصیفی، پیمایشی

نویسندگان

• راضیه قاسم زاده ¹
• براتعلی خاکپور ²
• امیدعلی خوارزمی ³

¹ دانشگاه فردوسی مشهد

² دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد

³ استادیار دانشگاه فردوسی مشهد

https://doi.org/10.22067/jgusd.2022.76002.1182

چکیده

 امروزه با توجه به جایگاه شهر مشهد در هوشمند سازی، ریسک‌ها و تهدیدات کلاسیک نمی‌توانند به‌عنوان تنها مخاطره در آن باشند و به دلیل ارتباط متقابل شبکه‌های مختلف شهری اختلال در یک بخش از سیستم همه بخش‌ها را متأثر می‌کند که این امر می‌تواند حاکمیت شهر را دشوار و مستعد دست‌کاری ‌کند. هر چه پیچیدگی در شهرها افزایش می‌یابد لزوم توجه به مسائل مدیریت ریسک نیز زیاد می‌شود. پژوهش حاضر باهدف کاربردی و ماهیتی توصیفی -تحلیلی به شناسایی تهدیدات و ریسک‌های با میزان تأثیر و احتمال وقوع بالا در شهرداری مشهد پرداخته است. در این پژوهش با توجه به رویکرد مطالعه، بعد فناوری دارای 14 شاخص و 49 متغیر، بعد سازمان شامل 14 شاخص و 43 متغیر، بعد محیط‌زیست نیز متشکل از 10 شاخص و 41 متغیر مرتبط با ریسک‌ها می‌باشند. ابزار مورداستفاده برای جمع‌آوری داده‌ها پرسشنامه محقق ساخته بوده است. جامعه آماری[1] تحقیق 55 نفر از متخصصان و کارشناسان در حوزه موردمطالعه بر اساس دسترسی‌پذیری در شهرداری کلان‌شهر مشهد است. داده‌های گردآوری‌شده با استفاده از مدل‌سازی معادلات ساختاری و با نرم‌افزار آموس مورد ارزیابی و تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. یافته‌های پژوهش حاضر بر اساس رویکرد موردمطالعه نشان داد که مهم‌ترین ریسک­ها و تهدیدهای فراروی حاکمیت شهری هوشمند در شهرداری مشهد از بین سه بعد موردمطالعه مرتبط با بعد سازمانی است. همچنین در بعد فناوری بیشترین میزان بار عاملی مربوط به تهدیدات، از جنبه میزان تأثیر و احتمال وقوع مرتبط باهوش مصنوعی (79/0)، نرم‌افزار (768/0)، حسگرها (767/0)، امنیت سایبری (761/0) و ابر داده‌ها (719/0) هست. ازلحاظ سازمانی نیز تراکنش الکترونیک (820/0)، محرمانگی (760/0)، ارتباط الکترونیک (753/0) و صحت اطلاعات (752/0) بالاترین درصد رادارند. در بین شاخص‌های ریسک بررسی‌شده برای محیط‌زیست شهری نیز اماکن عمومی (798/0)، انرژی (795/0)، ایمنی شهری (760/0) و آب و فاضلاب (684/0) دارای بیشترین تهدیدات در شهرداری مشهد می‌باشند.

کلیدواژه‌ها

• پایداری
• رویکرد TOE
• شهرداری مشهد
• شهرهای هوشمند
• مدیریت ریسک

عنوان مقاله [English]

Identifying the Threats in Governing Smart Cities using TOE Approach (Case Study: Mashhad Municipality)

نویسندگان [English]

• razieh ghasemzadeh ¹
• b Khakpour ²
• Omid Ali Kharazmi ³

¹ Mashhad Ferdowsi University

² Associate Professor, Ferdowsi University of Mashhad

³ Assistant Professor Ferdowsi University of Mashhad

چکیده [English]

Extended Abstract

Introduction

Nowadays, due to the high position of Mashhad in smartening all related issues, the classic risks and threats are not the only dangers. As various urban networks are interconnected, disruption in one part of the system will affect all other parts, which can make governing the city difficult and in danger of disasters. As complexity increases in cities, the need to pay attention to risk management increases. Mashhad is considered the leading city in urban smartening in Iran. It holds a certificate of successful implementation of the key indicators of a sustainable smart city from the World Smart Sustainable Cities Organization (WeGO). Moreover, Mashhad Municipality faces huge challenges in technology, the external environment, and the ability of organize risks and hazards. Therefore, it is a must to identify the most significant risks in this regard. Using a descriptive analytical method, this applied study tried to identify threats and risks a high level of impact and probability of occurrence in Mashhad Municipality.

Method

Taking into account the approach, the technology dimension entails 14 indicators and 49 variables, the organization dimension has 14 indicators and 43 variables, and the environment dimension consists of 10 indicators and 41 variables related to risks. A researcher-made questionnaire was used as a tool for collecting the required data. The statistical population consists of 55 experts and specialists on the subject matter of this research, who were selected based on accessibility in the Mashhad’s municipality. The collected data were analyzed using structural equation modeling and AMOS software.

Results

The results revealed that the most significant risks that threat smart urban governance of Mashhad Municipality among the three studied dimensions have to do with the organization dimension. Regarding the technology dimension, the highest factor loads related to threats, in terms of the impact and probability of occurrence, is related to artificial intelligence (0.79), software (0.768), sensors (0.767), cyber security (0.761), and big data (0.719). Regarding organization, electronic transactions (0.820), confidentiality (0.760), electronic communication (0.753), and information accuracy (0.752) held the highest percentage. Among the risk indicators examined for the urban environment, public places (0.798), energy (0.795), urban safety (0.760), and wastewater (0.684) were identified as the most threats in the Mashhad Municipality.

Discussion and Conclusion

This study tried to identify the impact and probability of risks from several studies on the Iranian context and at the international on three dimensions of the approach (technology, organization, environment) through field study. The results showed that Mashhad Municipality faces several dangers and threats in all three dimensions of the approach this study (technology, organization, and environment). It showed that the existing plans for addressing these risks have many weaknesses, and it is necessary that the policies regarding the management of risks be implemented by the managers and officials of the municipality, especially the policies on to the organization dimension, which has the highest level of risk. Afrakhteh et al. (2021) had focused on evaluating the risks of the municipalities’ information technology sector through questionnaires completed by 751 municipalities of Iran. They concluded that safety, operational, strategic, and financial risks in the field of information technology of municipalities in Iran are the most important type of threats. The results of this study are in line with the results of the risks studied in the technology dimension of the Mashhad Municipality, which faces threats in terms of safety. Beiramizadeh and Mollahosseini (2019) conducted a study on the challenges of cyber security in smart cities. They emphasize that the field of smart city cyber security in Iran is in its infancy level and needs the efforts of governments and developers. The finding is true about the Mashhad Municipality, since the results showed that in the Mashhad Municipality, cyber security is also a threat with a high risk. Among the studies conducted on the international level, Ullah et al. (2021) analyzed the risk management in the governance of sustainable smart cities that have a technology, organization, and environment approach. They conducted a systematic review and showed that from among the 56 identified risks, 7 risks (38.7%) were technological risks, 11 organization risks consist 15.0% of the total, and 24 risks are related to the external environment. The results of the present study showed that the most risks are related to the organization dimension of Mashhad Municipality.
The results revealed that the most significant risks among the three dimensions (technology, organization, and urban environment) in Mashhad Municipality are related to the organization dimension and its risk indicators. The indicators related to the environment and technology are the second and third, respectively, in terms of threats and risks. The results on the impact and probability of risks in all three dimensions showed that the most risks in the technology sector, both in terms of impact and in terms of probability of occurrence, have to do with artificial intelligence and software, and the least impact and probability of occurrence are related to urban smart displays. Regarding the organization dimension, the highest level of impact and probability of risks belongs to the indicators of electronic transactions and confidentiality, and the least impact and probability belongs to flexibility in the organization. Regarding the urban environment dimension, the highest level belongs to public places and energy, and the lowest level of impact and probability of occurrence is related to the population density.

کلیدواژه‌ها [English]

• Keywords: Sustainability
• TOE Approach
• Mashhad Municipality
• Smart City
• Risk Management

مراجع

1.  

   1. ارباب، پ.، فصیحی، ف. (1399). هوشمندی در توسعه شهری: تحلیل فرآیند، ویژگی‌ها و شاخص‌های شهرهای هوشمند اروپا. مجله راهبرد توسعه، 64(16)، 67-.97
   2. اسدی، ر.ا. (1398). تحلیل وضعیت محیط‌زیست شهر مشهد با مدل DPSIR. جغرافیا و توسعه فضای شهری. دوره 20، شماره 10، 1-18
   3. اسکندری نسب، م.، و حکمت، ف. (1399). شهرهای هوشمند و فاکتورهای مرتبط با آن. پنجمین کنفرانس بین‌المللی تحقیقات بین‌رشته‌ای در عمران، معماری و مدیریت شهری قرن 21. ص 1-11
   4. افراخته، ز.، خانزاد، ح.، و افراخته، س. (1400). ارزیابی ریسک‌های حوزه فناوری اطلاعات شهرداری‌ها با استفاده از داده‌کاوی. دومین همایش بین‌المللی شهر هوشمند چالش‌ها و راهبردها.
   5. امیری، د.، و پور قناد، م. (1400). راهکارهای شهرهای هوشمند برای مدیریت و کاهش ترافیک. چهارمین همایش بین‌المللی دانش و فناوری هزاره سوم اقتصاد. مدیریت و حسابداری ایران، 1-12
   6. برنر، گ.ا.، آلیس، گ.، و فرینگا، آ. (1385). مدیریت ریسک در سیستم‌های فناوری اطلاعات. قزوین: انتشارات سایه‌گستر
   7. پوراحمد، ا.، زیاری، ک.ا.، حاتمی نژاد، ح.، و پارسا، ش. (1397). تبیین مفهوم و ویژگی‌های شهر هوشمند. مجله علمی - پژوهشی پژوهشکده هنر، معماری و شهرسازی باغ نظر، 5-26.
   8. تهران هوشمند (1397). شاخص‌های کلیدی در شهرهای هوشمند؛ به همراه روش اندازه‌گیری آن‌ها. مشهد: سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات مشهد
   9. جعفری، م.، ابن رسول، س.ا.، و دیده‌ور، ف. (1385). نقش مدیریت دانش و فناوری اطلاعات در مدیریت ریسک پروژه. نشریه بین‌المللی علوم مهندسی. 5(17)، 31-37.
   10. چشم میشی، م. (1396). تحلیل ویژگی‌های شهر هوشمند در منطقه نه کلان‌شهر مشهد (با تأکید بر حکمروایی وزندگی هوشمند). مشهد: پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی دانشگاه فردوسی مشهد.
   11. حیدری، ا.، رهنما، م. ر.، اجزا شکوهی، م.، و خوارزمی، ا. ع. (1397). تحلیل میزان پایداری محیط‌زیست شهری در کلان‌شهر مشهد با استفاده از رویکرد زمینه یاب گام طبیعی. مجله جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای، 16(1)، 51-88.
   12. خرمیان طوسی، س.، صادقی تربتی، و.، ساسانی، م.، و موسوی معلم، م. ح. (1398). بررسی تأثیر ویژگی‌های شغلی بر رفتار شهروندی سازمانی (مطالعه موردی: شهرداری منطقه 4 مشهد). نشریه علمی رویکردهای پژوهشی نوین مدیریت و حسابداری، 3(13)، 82-92.
   13. رستم پور، ه.، محمدی یگانه، ب.، و حیدری، ح. (1389). تبیین سازمان‌یابی فضایی سیستم‌های شهری (مطالعه موردی دو استان بوشهر و فارس). فصلنامه جغرافیایی آمایش محیط، 11(3)، 1-25.
   14. سلیمی، م. (1395). بررسی تأثیر استقرار هوشمند سازی تجاری با رویکرد کاربرد و کیفیت سیستم و اطلاعات برای ارتقای رضایت مشتری و کسب سود سازمانی (موردمطالعه بانک قوامین منطقه 6 تهران). پایان‌نامه برای دریافت کارشناسی ارشد در رشته مدیریت بازرگانی گرایش بازاریابی.
   15. طهماسبی زاده، پ.، رجب پور، م.، و فیلی، ر. (1399). مروری بر چالش‌های امنیتی دستگاه‌های موبایل اندروید متصل به اینترنت اشیا. یازدهمین کنفرانس بین‌المللی فناوری اطلاعات، کامپیوتر و مخابرات.
   16. عابدینی، ا.، باقرزاده، م.، و حاجی وند، ه. (1397). ارزیابی و سنجش شاخص‌های رشد هوشمند شهری در مناطق کلان‌شهر تبریز. فصلنامه علمی پژوهشی فضای جغرافیایی. 18(62)، 191-209.
   17. عبدل‌آبادی، س. (1398). تحلیل توزیع فضایی پایانه‌های اتوبوس‌رانی شهری در کلان‌شهر مشهد با رویکرد عدالت فضایی. مشهد: پایان‌نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه فردوسی مشهد.
   18. عزیزیان، م. ص.، بهروان، ا.، اصلانی، ز.، و تقربی، ش. (1394). شهرهای هوشمند و نقش آن در توسعه پایدار شهری ایران. کنفرانس بین‌المللی معماری، شهرسازی، مهندسی عمران، هنر، محیط‌زیست افق‌های آینده و گذشته‌نگر.
   19. غفاری، ی.، امجدی، ح.، پناهی، م.، و عبدالله زاده رود پشتی، م. (1399). تحلیل و ویژگی‌های شهرهای هوشمند. تهران: هفتمین کنفرانس ملی پژوهش‌های کاربردی در مهندسی عمران، معماری و مدیریت شهری و ششمین نمایشگاه تخصصی انبوه‌سازان مسکن و ساختمان استان تهران
   20. قاسمی ادکان، ف. (1392). بررسی موانع و راهکارهای توسعه خدمات الکترونیک به شهروندان از منظر مدیران شهری (موردمطالعه: شهرداری مشهد). مشهد: پایان‌نامه جهت اخذ درجه کارشناسی ارشد رشته مدیریت امور شهری دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی دانشگاه فردوسی مشهد
   21. قاسمی، ب.، و رجبی، آ. (1399). بررسی اثر مدیریت ریسک سازمانی بر مزیت رقابت با تمرکز بر نقش میانجی فناوری اطلاعات در عصر پست‌مدرن. پژوهش‌های کاربردی در مدیریت و حسابداری، 19(5)، 46-61.
   22. کاظمی مهر، م. (1396). معماری سیستم جامع بانکی و طراحی مدل ایمن موبایل بانک جهت انجام تراکنش‌های آنلاین. تهران: گزارش پایان پروژه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد در رشته معمار ارشد سرویس در سامانه‌های جامع بانکی. دانشگاه جامع علمی- کاربردی.
   23. کامل فر، م. (1400). سناریوهای جذب سرمایه‌گذاری در تأمین مالی پروژه‌های زیرساختی بی آرتی در کلان‌شهر مشهد.مشهد: پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه فردوسی مشهد.
   24. معاونت بررسی‌های اقتصادی (1400). ریسک‌های جهانی (گزارش 2022). تهران: معاونت بررسی‌های اقتصادی.
   25. میرزاده، م. (1392). تجزیه‌وتحلیل آماری با نرم­افزار SPSS، چاپ سوم، تهران: انتشارات تایماز.
   26. نجاری، ح. ر.، و آقایی، ع. ا. (1393). سازمان هوشمند. تهران: اولین هم‌نشست بین‌المللی علوم مدیریت با محوریت توسعه پایدار.

    

   27. Godin, B. (2004). The obsession for competitiveness and its impact on statistics: the construction of high-technology indicators. Research Policy, 33(8), 1217-1229.
   28. Golias, M., Dedes, G., Douligeris, C., & Mishra, S. (2019). Challenges, risks and opportunities for connected vehicle services in smart cities and communities. IFAC-PapersOnLine, 51(34), 139-144.
   29. Heydari, A., & Bakhtar, S. (2018). Analyzing The Regional Development of Kurdish Border Cities of Iran Using Sustainable Urban Development Indices (Study Area: Kurdistan Province). GeoJournal of Tourism and Geosites, 23(3), 797-807.
   30. Kummitha, R. K. R. (2020). Why distance matters: The relatedness between technology development and its appropriation in smart cities. Technological Forecasting and Social Change, 157, 120087.
   31. Nam, K., Dutt, C. S., Chathoth, P., & Khan, M. S. (2021). Blockchain technology for smart city and smart tourism: latest trends and challenges. Asia Pacific Journal of Tourism Research, 26(4), 454-468.
   32. Park, K. (2018). A risk management model for sustainable smart city. J. Adv. Sci. Technol, 110, 23-32.
   33. Popova, V., & Sharpanskykh, A. (2010). Modeling organizational performance indicators. Information Systems, 35(4), 505-527
   34. Shayan, S., Kim, K. P., Ma, T., & Nguyen, T. H. D. (2020). The first two decades of smart city research from a risk perspective. Sustainability, 12(21), 9280.
   35. U4ssc (2021). Factsheet Mashhad , Iran ( Islamic Republic of). U4ssc
   36. Ullah, F., Qayyum, S., Thaheem, M. J., Al-Turjman, F., & Sepasgozar, S. M. (2021). Risk management in sustainable smart cities governance: A TOE framework. Technological Forecasting and Social Change, 167, 120743.