بررسی انسجام درونی محلات شهری در شهرهای اسلامی و تقابل آن با پروژه های نوسازی شهری ؛ نمونه محله عامل شهر مشهد

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• مصطفی امیرفخریان ¹
• محمدرحیم رهنما ¹
• احمد پوراحمد ²
• محمد اجزاء شکوهی ³

¹ فردوسی مشهد

² دانشگاه تهران

³ دانشگاه فردوسی مشهد

https://doi.org/10.22067/gusd.v2i1.41311

چکیده

چکیده: فضا در شهر اسلامی مجموعه‏ای درهم تنیده از سه ساحت کالبدی، ذهنی و معنوی است که با اتکال به ساحتهای وجودی انسان به عنوان بازیگر اصلی آن شکل می‏یابد. درواقع انسجام درونی فضا حاصل همگامی ساحتهای یاد شده با یکدیگر است. ارتباط متقابل فضای ذهنی ساکنین و فضای کالبدی که در درجه اول متاثر از تعالیم و دستورات آسمانی است، شکوفایی فضای معنوی و ارتباط با عالم معنا و ملکوت را به همراه دارد. این رویه، اصل حاکم بر خلق فضا، در شهر اسلامی است. با این حال در حاضر به دلیل ضعف در مبانی نظری، مفاهیم فلسفی اسلامی کمتر با تئوریها برنامه‏ریزی شهری ارتباط داشته و نهایتا شکل‏یابی فضا از اصول دیگری پیروی کرده است. این مطالعه به شکل ویژه به بررسی انسجام درونی محلات در قالب ارتباط فضای ذهنی و تغییرات فضای کالبدی در محله عامل شهر مشهد می‏پردازد که تغییرات گسترده کالبدی در اثر اجرای پروژه مجد که با هدف نوسازی بافت محله انجام شده است از ویژگیهای آن به شمار می‏آید. برای این منظور ضمن تدوین چارچوبی نظری جهت بررسی انسجام درونی فضا در شهر اسلامی، ضمن تکمیل 144 پرسشنامه از خانوارهای ساکن در محله در قالب 24 متغیر و استفاده از آزمونهای آماری ویل‏کاکسون و رگرسیون ترتیبی، فضای ذهنی ساکنین محله در قبل و بعد از اجرای پروژه مورد سنجش قرار گرفت. نتایج این بررسی نشان داد که با توجه به بهبود کالبد محله، اما به دلیل عدم انطباق فضای ذهنی ساکنین در خصوص ویژگیهای اجتماعی-فرهنگی، امنیتی و بهداشت و سلامت محله با تحولات کالبدی صورت گرفته، میزان انسجام درونی و تمایل به ماندن در محله کاهش یافته است.

کلیدواژه‌ها

• شهر مشهد
• فضا
• شهر اسلامی
• محله عامل

عنوان مقاله [English]

The Survey internal coherence urban neighborhoods in Islamic cities and contrasting it with urban renewal project Examples of Amel neighborhood in Mashhad

نویسندگان [English]

• MOSTAFA AMIRFAKHRIYAN ¹
• Mohamad rahim rahnama ¹
• Ahmad Pourahmad ²
• Mohamad Ajza Shokoohi ³

¹ ferdowsi

² University of Tehran

³ Ferdowsi University of Mashhad

چکیده [English]

Abstract: Space in the Islamic City of interlocking set of three dimensions of physical, mental and spiritual. In fact, the internal coherence of the resulting space dimensions mentioned collaborating with each other. The interaction between the physical and mental spaces that are primarily influenced by the Islam teachings, flourishing spiritual sense space and connection with the universe and bring the kingdom. At present, due to weakness in the theoretical, Islamic philosophical concepts has little relevance to theories urban planning. This study specifically examines the internal cohesion of the communities in the area, "Amel" city of Mashhad deals. Physical changes resulting from the implementation of the project "Majd" of its characteristics is considered. In this study we developed the theoretical framework to assess the internal consistency of space in the Islamic city. We've completed questionnaires from 144 families living in the neighborhood. Then we used the Wilcoxon and ordinal regression. The results showed that: The neighborhood physical condition has improved but the internal consistency and tend to stay in the neighborhood declined.

کلیدواژه‌ها [English]

• Mashhad city
• space
• islamic city
• Amel neighborhood