نوع مقاله : پژوهشی-مطالعه موردی
نویسندگان
1 دانشیار گروه شهرسازی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران
2 کارشناس ارشد شهرسازی گرایش برنامهریزی شهری، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران
3 استادیار، گروه عمران، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
چکیده
فضای عمومی شهری با توجه به کارکرد و اثرگذاری آن در برهمکنش اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی، بستری بنیادی برای حضور و مشارکت پایدار و هدفمند مردم در امور مختلف به ویژه در برنامه ریزی و مدیریت شهری است. توجه به مردم سالاری در فضاهای عمومی، منافع اجتماعی گوناگون برای شهروندان از جمله درک منافع همگانی و شکل گیری هویتهای جمعی را به دنبال دارد. اما همچون بیشتر موارد در شهرهای کنونی ، کاستیهای برنامه ریزانه و طراحانه در فضاهای عمومی، شمولیت و مردم سالاری این فضاها را دچار چالش نموده و زمینه های ایجاد اعتماد برای مشارکت عمومی در امور مختلف را تضعیف کرده است. هدف این پژوهش، ارزیابی و شناخت ظرفیتهای فضای عمومی براساس مولفه های فضای مردم سالار برای افزایش مشارکت مردمی است ، با این فرض که فضای همگانی با ویژگیهای متناسب و گیرا برای گروه های گوناگون اجتماعی می تواند مشارکت عمومی و مردم سالاری در ابعاد اجتماعی،کالبدی و مدیریتی، را تسهیل کند. که با روش تحلیل جز به جزء و پیمایشی فضاهای عمومی شهر یزد بر مبنای شاخص های به دست آمده از مطالعات کتابخانه ای و طرح های فرادست، میزان مشارکت پذیری فضاهای عمومی شهر یزد مورد سنجش قرار گرفته است. نتایج بررسی میدانی در این پژوهش نشان می دهد که فضای عمومی یزد، از نگاه کالبدی و اجتماعی، دچار ضعف و کاستی برای تعامل گروه های اجتماعی است و از نگاه مدیریتی دچار نبود نظارت و مشارکت همگانی و کمبود معیارهای فضای عمومی مردم سالار است. نبود همه شمولی به ضعف کیفیت عملکردی فضاهای جمعی و نبود تعامل اجتماعی پویا انجامیده که برای سازمان اجتماعی و مدنی، افزایش آگاهی و مشارکت همگانی بسیار اساسی است. تقویت فضای تعامل چهره به چهره، بسترسازی برای برخورداری همگان از اطلاعات شهری و قابلیت حضور همه گروههای اجتماعی در فضاهای عمومی می تواند زمینه مشارکت عمومی را در عرصه های مختلف افزایش دهد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Analyzing the Democratic Public Space to Improve Public Participation Case Study: Yazd City
نویسندگان [English]
- Kayoumars Irandoost 1
- Mostafa Gholami Zarchi 2
- Seyed Farzin Faezi 3
1 Associate Professor, Department of Urban Planning, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran PhD in Geography and Urban Planning
2 MSc in Urban Planning, Urban Planning, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran
3 Assistant Professor, Civil Engineering Department, Payame Noor University, Tehran, Iran Ph.D. Road and Transportation
کلیدواژه‌ها [English]
- Public Spaces
- Democracy
- Participation
- Yazd City
- آرمانشهر، مهندسین مشاور معماری و شهرسازی(1392) طرح تفصیلی یزد، تهران، سازمان مسکن و شهرسازی، وزرات مسکن و شهرسازی، تهران
- ابراهیمی مجرد، محسن(1377) سیستم مدیریت و فرایند تصمیم گیری شوراهای اسلامی شهرها، فصلنامه پژوهش، شماره2. تهران، ناشرجهاد دانشگاهی، ص 1
- ایراندوست، کیومرث، و غلامی، مصطفی ( 1394) ارتقای فرصت حضور و مشارکت مردم با استفاده از معرفی گونههای فضای عمومی شهر خلاق، هنرهای زیبا، 47-58
- باندر، مایکل (2004) نظریه اجتماعی شهری( شهر، خود و جامعه)، ترجمه رحمتالله صدیق سروستانی، انتشارات دانشگاه تهران.
- براتی، ناصر و همکاران (1398) به سوی فرایندی دموکراتیک در برنامهریزی و طراحی شهری؛ ارزیابی وضعیت مداخلۀ شهروندان در برنامهها و پروژههای شهری ایران، باغ نظر، 16(76) 5-20
- برکپور، ناصر و شرفی(1390) تکنیکهای مشارکت شهروندان در برنامهریزی و مدیریت شهری :گونه شناسی نظری و کاربرد عملی، مشهد، آستان قدس رضوی، شرکت به شهر، چاپ اول
- بشیریه، حسین(1392). درسهای دموکراسی برای همه، تهران: نشر نگاه معاصر
- بنتلی، ای ین؛ الکک، آلن؛ مورین، پال؛ مکگلین، سو و اسمیت، گراهام. (1391) محیطهای پاسخده:کتاب راهنمای طراحان (ترجمۀ مصطفی بهزادفر) تهران: انتشارات دانشگاه علم و صنعت.
- بهزادفر، مصطفی و محمودی کردستانی، پیام(1388). هنجارهای کیفی طراحی فضای شهری مردم مدار (آزادیمدار). معماری و شهرسازی آرمانشهر، 2(3)، 32 - 48 .
- بیکن، ادموند(1391) طراحی شهرها (ترجمۀ فرزانه طاهری)، تهران: انتشارات شهیدی.
- پوپر، کارل (1380). جامعۀ باز و دشمنان آن (ترجمۀ عزتالله فولادوند). تهران: انتشارات خوارزمی.
- تیبالدز، فرانسیس(1387). شهرسازی شهروندگرا: ارتقای عرصههای همگانی و محیطهای شهری (ترجمۀ محمد احمدینژاد). اصفهان: انتشارات خاک.
- حبیبی، سید محسن(1387). جامعه مدنی و حیات شهری. هنرهای زیبا، 7، 21 - 33 .
- کامروا ، محمد علی( 1388) شهرسازی معاصر ایران، چاپ سوم، دانشگاه تهران
- لینچ، کوین (1390). تئوری شکل خوب شهر (ترجمۀ سید حسین بحرینی). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- یزدان پناه، لیلا (1386) موانع مشارکت اجتماعی شهروندان تهرانی، فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال هفتم، شماره 26، ص114
- Avritzer, L. (2002). Democracy and the public space in Latin America. New Jersey, NJ: Princeton University Press.
- Carmona, M., de Magalhães, C., & Hammond, L. (Eds.). (2008). Public space: the management dimension. London, England: Routledge.
- Carmona, M., Heath, T., Tiesdell, S., & Oc, T. (2006). Public places, urban spaces: The dimensions of urban design. London, England: Routledge.
- Francis, M. (1987). The making of democratic streets. In A.V. Moudon (Ed.), Public streets for public use. New York, NY: Columbia University Press.
- Harvey, D. (2008). The right to the city. The City Reader, 6(1), 23-40.
- Haughton, G., & Hunter, C. (2005). Sustainable cities. London, England: Routledge, England: Taylor & Francis Group.
- Inglis, D. (2014). Gemeinschaft and Gesellschaft. In M. T. Gibbons, D. Coole, E. Ellis, & K. Ferguson (Eds.), The encyclopedia of political thought (pp. 1438-1440). New York, NY: John Wiley & Sons.
- Mahmoudi Kurdistani, P., Khodabakhsh, P., & Mashayekhi, S. (2012). Democratic urban streets design guideline codifications (based on qualitative democratic urban spaces design norms). Armanshahr, 5(8), 71-82.
- Mäntysalo, R. (2004). Approaches to participation in urban planning theories. Retrieved fromhttp://citeseerx.ist.psu.edu/messages/downloadsexceeded.html
- Pasaogullari, N., & Doratli, N. (2004). Measuring accessibility and utilization of public spaces in Famagusta. Cities, 21(3), 225-232.
- Pearce, J. (Ed.). (2016). Participation and democracy in the twenty-first century city. Berlin, Germany: Springer.
- Purcell, M. (2016). For democracy: Planning and publics without the state. Planning Theory, 15(4), 386-401.
- Rowe, C., & Koetter, F. (1978). Collage city. Cambridge, England: MIT Press.
- Sanoff, H. (2008). Multiple views of participatory design. International Journal of Architectural Research, 2(1), 57-69.
- Sanoff, H. (2010). Democratic design: Participation casestudies in urban and small town environments. Düsseldorf, Germany: Verlag-Muller.
- Sanoff. H. (2007). Community based design learning: democracy and collective decision making. In A. M. Salama & N. Wilkinson (Eds.), Design studio pedagogy: Horizons for thefuture (pp. 21-38). Gateshead, England: Urban International Press.
- Shaftoe, H. (2012). Convivial urban spaces: Creating effective public places. London, England: Earthscan.
)
ارسال نظر در مورد این مقاله