معاصرسازی محلات قدیمی محدوده مرکزی شهرها با رویکرد توسعه محلات سنتی (TND)(مطالعه موردی: محله گُلَپا، همدان)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

• امین لطیفی ¹
• حمیدرضا صارمی ²

¹ مدرس و پژوهشگر دکتری شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب، تهران، ایران

² دانشیار شهرسازی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران)

https://doi.org/10.22067/jgusd.2021.44434.0

چکیده

محلات شهری در طول تاریخ بسترساز ایجاد روابط اجتماعی در سطوح مختلف بوده ­اند. یکی از مهمترین مسائل امروزه در بسیاری از شهرهای ایران، کمبود شدید محلات با قابلیت زندگی است و اغلب فضاها در این‌گونه شهرها فاقد شرایط مطلوب برای زندگی سالم شهروندان هستند. در نتیجه روابط اجتماعی ساکنین شهرها، که در قرن­ های گذشته جزئی از زندگی سالم شهری بوده است کمتر شده و روابط آنها با یکدیگر به حداقل ممکن رسیده است. محلات سنتی، مخصوصاً در شهرهای کشورهای در حال توسعه، با عدم تعادل بین ظرف (بافت قدیم) و مظروف (ساکنین) روبرو هستند. TND رویکردی است که از نهضت نوشهرسازی نشأت گرفته و می­ کوشد به نیازهای محله و ساکنین آن پاسخ مثبت دهد. این رویکرد تلاش می­ کند با تقویت و بهبود فضای کالبدی محله، تعاملات اجتماعی را افزایش داده و از این مسیر به بهبود حس تعلق به مکان، خوداتکایی اقتصادی و ارتقای سرمایه اجتماعی نائل آید. پژوهش حاضر در نظر دارد با تحلیل الگوهای شهرسازی جدید و کمترین میزان مداخله کالبدی در مسیر ساماندهی و بهسازی محلّه سنتی"گلپا" در شهر همدان قدم بردارد. روش مورد استفاده در پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج حاصل از بررسی‌های کتابخانه‌ای و عملیات میدانی شامل مشاهده، مصاحبه و پرسشنامه است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که می‌توان با رویکرد محرک توسعه به عنوان بینشی جامع و یکپارچه به احیا و معاصرسازی محله و همچنین حفظ ارزش‌های تاریخی و کالبدی آن در جهت تبدیل محله به یک مکان زیستی هماهنگ با زندگی امروزی و متناسب با شخصیت و هویت تاریخی آن دست یافت.

کلیدواژه‌ها

• توسعه محلات سنتی
• محله گلپا
• معاصرسازی

20.1001.1.25383531.1399.7.2.5.4

عنوان مقاله [English]

Contemporization of Traditional Neighborhoods in Downtowns using Traditional Neighborhoods Development (TND) Aproach(Case Study: Golapa Neighborhood in Hamedan)

نویسندگان [English]

• Amin Latifi ¹
• Hamidreza Saremi ²

¹ PhD in Urban Planning, Islamic Azad University, West Tehran Branch, Tehran, Iran

² Associate Professor in Urban Planning, Faculty of Art and Architecture, Tarbiat Modares University, Tehean, Iran

چکیده [English]

Urban neighborhoods have historically been the ground for social relationships at various levels. One of the most significant problems in many cities of Iran is the lack of habitable neighborhoods, and most of the spaces in such cities lack appropriate conditions regarding citizens’ healthy life. Thus, the social relations of residets, which have been part of a healthy urban life for centuries, have minimized. Traditional neighborhoods, especially in the cities of developing countries, confront an imbalance between the container (old texture) and the contents (inhabitants). TND is an approach that originates from the neo-urban movement and attempts to respond positively to the neighborhood’s necessities and its residents. This approach increases social interactions by reinforcing and improving the physical space of neighborhoods to achieve a sense of belonging, economic self-reliance, and the promotion of social capital. Analyzing new urban planning patterns and having the least amount of physical intervention, the study aimed at taking steps to organize and improve Golapa - the traditional neighborhood in the city of Hamedan. The study is used a descriptive-analytical method. Observation, interview and questionnaire were ued to gather the data. The results demonstrate that the revitalization and contemorization of neighborhoods can be achieved applying an incentive development approach and preserving historical and physical values in order to turn the neighborhoods into a living place in accordance with their historical identities and modern lives.

کلیدواژه‌ها [English]

• Traditional Neighborhoods Development
• Golapa Neighborhood
• Contemporization

مراجع

1. آذر، ع.، و حسین‌زاده دلیر، ک. (1387). ساماندهی و بهسازی محلات سنتی با استفاده از رویکرد شهرسازی جدید؛ نمونه موردی محله سرخاب تبریز. مجله جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای، 7 (11)، 146-118.
2. توسلی، م. (1380). ساخت شهر و معماری در اقلیم گرم و خشک ایران. چاپ ششم. تهران: انتشارات پیام.
3. جعفرپور، م. (1394). بازآفرینی محلات سنتی با تأکید بر رویکرد TND (مطالعه موردی: محله بارون‌آواک تبریز، صدر موسوی، میرستار، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تبریز: دانشگاه تبریز، دانشکده جغرافیا، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری.
4. حبیبی، ک.، پوراحمد، ا.، و مشکینی، ا. (1395). بهسازی و نوسازی بافت‌های کهن شهری. چاپ هفتم. تهران: انتشارات انتخاب.
5. حسینی، ا.، ابراهیم‌زاده، ع.، رفیعیان، م.، مدیری، م.، و احدنژاد، م. (1394). نظارت بر پویایی شهرنشینی در ایران معاصر با استفاده از تصاویر چند زمانه. فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی، 24 (96)، 37-22.
6. خاکساری، ع.، قربانیان، م.، و شکیبامنش، ا. (1385). محله‌های شهری در ایران. چاپ اول. تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
7. رفیعیان، م.، خرمگاه، ش.، و اسماعیلی، ع. (1389). بازآفرینی شهری و رویکرد ایجاد و توسعه محلات سنتی شهری TND. نشریه اینترنی نوسازی سازمان نوسازی شهر تهران، 2 (8)، 39-22.
8. رندل، ا. (1387). منشور نوشهرگرایی. ترجمه رضا بصیری. تهران: انتشارات شرکت پردازش و برنامه‌ریزی شهری تهران.
9. شاطریان، م.، اکبری ارمکی، ز. (1394). رهیافت تجدید حیات شهری در راستای کاهش فرسودگی و فقر شهری (مطالعه موردی: بافت قدیم شهر کاشان). نشریه جغرافیا، 13(44) 142-119.
10. شبانی، ا.، مهدی‌پور، ا.، هاشمی‌نیا، م.، و معینیان، ب. (1397). بازآفرینی فضای گمشده شهری با رویکرد توسعه سنتی محلات (نمونه موردی: محله سرچشمه اصفهان).مراغه: کنفرانس بین‌المللی عمران، معماری و مدیریت توسعه شهری در ایران، دانشگاه صنعتی مراغه.
11. شهاب‌زاده، م. (1395). تجدید حیات در بافت‌های تاریخی از طریق راهبرد اصالت‌بخشی (نمونه موردی: بافت تاریخی شیراز). نشریه معماری و اقلیم گرم و خشک، 4 (4)، 80-65.
12. فکوهی، ن. (1395). تاریخ اندیشه و نظریه‌های انسان شناسی. چاپ دهم. تهران: نشر نی.
13. لطیفی، غ.، صفری چابک، ن. (1392). بازآفرینی مفهوم محله در شهرهای ایرانی- اسلامی برپایه اصول نوشهرگرایی. فصلنامه مطالعات شهری، 2(8)، 12-3.
14. نوفل، ع.، و کلبادی، پ. (1392). طراحی محلات سنتی شهری TND رهیافتی به سوی باز توسعه شهری. تبریز: کنفرانس بین‌المللی عمران، معماری و توسعه پایدار شهری.
15. والا، ا.، ارغان، ع.، و کرکه‌آبادی، ز. (1399). تبیین استراتژی‌های اجتماعی- اقتصادی تجدید حیات شهری در بافت‎های تاریخی (مورد مطالعه: شهر سمنان). فصلنامه علمی اقتصاد و مدیریت شهری، 8(30)، 22-1.
16. یوسفی، م.، علیزاده، س.، و امینی، س. (1394). چیستی محله‌‌های شهری و تحولات ساختاری عملکردی محله‌ها در ایران با تأکید بر دوره 1357-1300. تهران: اولین کنفرانس بین‌المللی علوم جغرافیایی، شیراز، موسسه عالی علوم و فناوری خوارزمی.

 

17. Alpopi, C., & Manole, C. (2014). Integrated urban regeneration- solution for city revitalize. Procedia economics and finance, 6, 178- 185.
18. Biddulph, M. (2011). Urban Design, Regeneration and Entrepreneurial city. Progress in planning, 63, 63-103.
19. Blakeley, B., & Evans, B. (2009). Who participates, Wow and why in urban regeneration projects? The case of the new city of east Manchester. Social policy & administration, 43(1), 15-32.
20. Bohl, C. (2010). New Urbanism and the City: Potential Application and and Implications for Distressed Inner-City Neighborhoods. Housing Policy Debate, 11(4), 761-800.
21. Brian W., LaGro J., & Strawser, C. (2001). A Model Ordinance for Traditional Neighborhood Development. Cities, 21, 119–132.
22. Comitta, J. T. (2010). Traditional Neighborhood Development (TND) in Pennsylvania & Beyond. Journal of Policy and Society, 37, 491–513.
23. De la Roca, J., Navarrete, J., & Larraín, I. (2017). Urban revitalization: assessment methodologies and expected impacts. Los Angeles: Interamerican Development Bank.
24. Duanny, A., & Zyberk, P. E. (2010). The Neighborhood, The District and the corridor, in peter katz, The New Urbanism. Toward an Architecture of Community, McGtawHill, New York, 12, 92-106.
25. Duanny, A., Zyberk, P. E., & Speck, J., (2010). Suburban Nation: The rise of sprawl and the decline of the American dream. Journal of City and Environment Interactions, 17(2), 17-34.
26. Dutton, j. A. (2006). New American urbanism: Re-forming the suburban metropolis Milano, Italy. Skira editore. Australian & NewZealand Journal of Psychiatry, 10, 887-97.
27. Jin, X., Chin, T., Yu, J., Zhang, Y., & Shi, Y. (2020). How Government’s Policy Implementation Methods Influence Urban Villagers’ Acceptance of Urban Revitalization Programs: Evidence from China. Land, 9(3), 1-19.
28. Muminović, E., Radosavljević, U., & Beganović, (2020). Strategic Planning and Management Model for the Regeneration of Historic Urban Landscapes: The Case of Historic Center of Novi Pazar in Serbia. Sustainability, 12(4), 1-33.