بررسی نقش مکان‌های سوم شهری در توسعه گردشگری (مطالعه موردی: پیاده‌راه مرکزی شهر رشت)

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• علی اکبر سالاری پور ¹
• رامتین زادصالحی ²
• مهرداد مهرجو ³

¹ عضو هیأت علمی گروه مهندسی شهرسازی دانشکده معماری و هنر، دانشگاه گیلان

² کارشناسی ارشد طراحی شهری، گروه شهرسازی، موسسه آموزش عالی دیلمان

³ دانشجوی کارشناسی ارشد شهرسازی- برنامه ریزی شهری، دانشکده معماری و هنر، دانشگاه گیلان

https://doi.org/10.22067/jgusd.2021.69495.1024

چکیده

امروزه با رشد شهری بدون برنامه و به­دنبال آن افزایش استفاده از اتومبیل، به‌تدریج نقش عابرپیاده در فضاهای­شهری کم‌رنگ می­شود و همین امر موجب کاهش سرزندگی فضاهای­عمومی برای تعاملات­اجتماعی در شهرها شده‌است. هدف پژوهش­حاضر، بررسی سطح و کیفیت تعاملات­اجتماعی در پیاده‌راه­فرهنگی شهر رشت؛ بررسی نقش مکان‌های­سوم در ایجاد تعاملات­اجتماعی و افزایش سطح تعاملات­اجتماعی در توسعه گردشگری است. هدف پژوهش­حاضر، کابردی و روش تحقیق نیز، توصیفی است. برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه دارای طیف­لیکرت استفاده شده‌است.همچنین از آزمون تی تک‌نمونه‌ای، تحلیل­عاملی و ضریب­همبستگی پیرسون برای تحلیل داده­ها استفاده­شد. پرسشنامه، شامل 51 سؤال کیفیت­محیطی، کیفیت مکان‌های­سوم، هویت، جذابیت گردشگری و تعاملات اجتماعی را در پیاده‌راه­علم‌الهدی می‌سنجد. حجم نمونه با استفاده از فرمول­کوکران ۳۸۴ نفر محاسبه شد. پایایی آن توسط آزمون آلفای کرونباخ برابر 897/0 شده­است. یافته‌های همبستگی برای هر سه آزمون مقدار قابل­قبولی است و نشان­­می‌دهد که مولفه‌های «هویتمندی­مکان»، «کیفیت­پیاده‌راه» و «مکان‌های‌سوم» تاثیر قابل­توجهی در توسعه و رونق گردشگری در پیاده‌راه دارند. مهمترین نتیجه پژوهش حاضر تبیین روابط هم افزا میان توسعه مکان های سوم و گردشگری است. بنابراین جایگاه مکان های سوم در برنامه ریزی شهری و همچنین برنامه ریزی گردشگری شهری باید در کشورمان مورد تاکید قرار گیرد و افزایش کیفیت های محیطی و فرهنگی آن در نهایت به افزایش تنوع اجتماعی، تعامل میان شهروندان و گردشگران و افزایش درآمدهای پایدار منجر گردد.

کلیدواژه‌ها

• پیاده‌راه فرهنگی
• توسعه گردشگری
• رشت
• مکان‌های سوم
• هویت مکان

20.1001.1.25383531.1401.9.2.6.9

عنوان مقاله [English]

Investigating the Role of Urban Third Places in Tourism Development (Case Study: Central Pedestrian Zone of Rasht City)

نویسندگان [English]

• Ali akbar Salaripour ¹
• Ramtin ZadSalehi ²
• mehrdad mehrjou ³

¹ Professor Assistant, Dpartment of urban planning, University of Guilan

² Master of Urban Design, Department of Urban Planning, Deylaman Institute for Higher Education

³ Master student of Urbanism - Urban Planning, Faculty of Architecture and Art, University of Guilan

چکیده [English]

Nowadays, with the unplanned urban growth and the subsequent increase in the use of cars, the role of pedestrians in urban spaces is gradually diminishing. This has reduced the vitality of public spaces for social interactions in cities. The present study aimed to investigate the level and quality of social interactions in the cultural pedestrian zone of Rasht city and the role of third places in creating social interactions and increasing the level of social interactions in tourism development. The applied study  used a descriptive method. A questionnaire with a Likert scale was used to collect the data. Moreover, one-sample t-test, factor analysis, and Pearson's correlation coefficient were used for analyzin the data. The 51-item questionnaire used in this study measures the quality of third places, identity, destination attractiveness and social interactions in Alamolhoda pedestrian zone. The sample included 384 people using Cochran's formula. The questionnaire reliability is obtained at 0.897 by Cronbach's alpha test. The correlation findings for all three tests are an acceptable value and show that the components “place identity”, “pedestrian zone quality”, and “third places” have a significant impact on the development of tourism in the area. The most important implication of the present study is explaining the synergistic relationship between the development of third places and tourism. Therefore, the status of third places in urban planning and urban tourism planning should be emphasized in our country. Increasing third places' environmental and cultural qualities will eventually lead to increasing social diversity, interaction between citizens and tourists, and sustainable incomes.

کلیدواژه‌ها [English]

• the cultural pedestrian zone
• tourism development
• place identity
• third places
• Rasht

مراجع

1. احمدی، ی.، و دیانتی، ط. (1392). تبدیل فضای گمشده به مکان سوم؛ مطالعه موردی: مادی نیاصرم اصفهان. اولین همایش ملی جغرافیا، شهرسازی و توسعه پایدار.
2. سالاری­پور، ع.ا.، و رمضانی، ح.ر.، مهرجو، م.، و قربان­زاده، ن. (1398). بررسی تأثیر کیفیت مکان­های سوم شهری بر حس تعلق شهروندان مطالعه موردی: پیاده­راه فرهنگی-تاریخی رشت. مطالعات شهر ایرانی اسلامی، 10(38)، 37- 51.
3. سلطانی، ع.، و پیروزی، ر. (1391). پیمایش قابلیت پیاده مداری محورهای فرهنگی تاریخی. نشریه شهر و معماری بومی، 3(3)، 65-77.
4. سیاوش‌پور، ب.، آبرون، ع.ا.، و موسوی، س.م. (1398). رهیافت‌های طراحی فضاهای عمومی اجتماع‌پذیری شهری برگرفته‌شده از ویژگی‌های مکان سوم. شباک، 5(46)، 141-148.
5. عباسقلی­زاده، ه.، سالاری­پور، ع.ا.، صلاح کار، ص.، و مهرجو، م. (1398). بررسی میزان رضایت گردشگران از طرح­های سالم­سازی سواحل مطالعه موردی: استان گیلان. مدیریت شهری، 57، 59-72.
6. محجوب­جلالی، ن.، و قلعه‌نویی، م. (1393). مکان سوم؛ نیازی اجتماعی برای شهر. اولین کنفرانس ملی شهرسازی، مدیریت شهری و توسعه پایدار.
7. محمدی، م.، و چنگلوایی، ی. (1391). ارزیابی مولفه های کیفیت فضای شهری بر میزان مطلوبیت مسیرهای پیاده گردشگری. نشریه انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران، 5، 15-32.
8. محمدی­زاده، ن. (1395). ارزیابی نقش مولفه کیفیت فضای شهری در مطلوبیت محورهای پیاده گردشگری. نشریه مطالعات نواحی شهری، 3(2)، 93-111.
9. مرصوصی، ن.، و صباحی گراغانی، ی. (1399). تحلیل نقش موانع انسانی در توسعه گردشگری پایدار شهر کرمان. برنامه­ریزی و توسعه گردشگری، 9(35)، 162-186.
10. ملکشاهی، غ.ر. (1398). گونه‌شناسی گردشگران داخلی شهری و گردشگری مسئولیت‌پذیر؛ مورد مطالعه: گردشگران شهرهای بابلسر، لاهیجان و سرعین. برنامه­ریزی و توسعه گردشگری، 8(3)، 18-34.
11. Abou-Shouk, M.A., Taha Mannaa, M., & Mohamed Elbaz, A. (2021). Women’s empowerment and tourism development: A cross-country study. Tourism Management Perspectives, 37, 3-11.
12. Alver, Y., Onelcin, P., Cicekli, A., & Abdel-Aty, M. (2021). Evaluation of pedestrian critical gap and crossing speed at midblock crossing using image processing. Accident Analysis & Prevention, 156, 61-72.
13. Fitchrtt, J., Lindberg, F., & Martin, D.M. (2021). Accumulation by symbolic dispossession: Tourism development in advanced capitalism. Annals of Tourism Research, 86, 1-10.
14. Halder, S., & Sarda, R. (2021). Promoting Intangible Cultural Heritage (ICH) tourism: Strategy for socioeconomic development of snake charmers (India) through geoeducation, geotourism and geoconservation. International Journal of Geoheritage and Parks, 4-30.
15. Jangra, R., Kaushik, S.P., & Singh Saini, S. (2021). An analysis of tourist’s perceptions toward tourism development: Study of cold desert destination, India. Geography and Sustainability, 2, 48-58.
16. Mehta, V., & Bosson, J.K. (2010). Third places and the social life of streets. Environment and Behavior.
17. Montgomery, J. (2006). Community strengthening through urban sociability. Australia: Department for Victorian Communities, Urban Cultures Ltd.
18. Oldenburg R. (1997). Our vanishing third places. Planning Commissioners Journal, 25, 6-10.
19. Oldenburg R. (1999). The great good place: Cafes, coffee shops, bookstores, bars, hair salons, and other hangouts at the heart of a community. Boston: Da Capo Press.
20. Sandelands LE. (2003). Thinking about social life. Lanham, MD: University Press of America.
21. Stephenson, M. (2014). Deciphering ‘Islamic hospitality’: Developments, challenges and Opportunities. Tourism Management, 40, 155-164
22. Xu, X., Li, X., Zhao, H., Liu, M., Xu, A., & Ma, Y. (2021). A real-time, continuous pedestrian tracking and positioning method with multiple coordinated overhead-view cameras, Measurement, 178, 86-93.
23. Yang, Y., Wong, K. F., & Zhang, J. (2011). Determinants of length of stay for domestic tourists: Case study of Yixing. Asia Pacific Journal of Tourism Research, 16(6), 619-633.
24. Yusup, M.F., Kanyan, A., Kasuma, J., Kamaruddin, H., and Adlin, J. (2016). Determinants of factors and the growth of tourism industry in Langkawi Island. Journal of Scientific Research and Development, 3(2), 13-20.
25. Zhou, R., Cui, Y., Wang, Y., & Jiang, J. (2021). A modified social force model with different categories of pedestrians for subway station evacuation. Tunnelling and Underground Space Technology, 110, 38-49.