تحلیل نقش تفاوت‌های مکانی- فضایی در احساس نشاط شهروندان اهواز

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

• صفیه دامن باغ ¹
• ناهید سجادیان ²
• مرتضی نعمتی ³

¹ دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز

² استاد گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز

³ استادیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز

https://doi.org/10.22067/jgusd.2021.67749.1000

چکیده

شهر اهواز با چالش­های محیطی و تفاوت­های مکانی- فضایی(نابرابری فضاهای نشاط­آفرین) اثرگذاری در وضعیت نشاط شهروندان روبروست. تفاوت­های مکانی و احساس نشاط شهروندان از مهمترین متغیرهای مورد بررسی این پژوهش هستند. برنامه­ریزی عدالت محور و کاهش نابرابری­های مکانی و فضایی در برخورداری از فضاهای نشاط­آفرین مهم­ترین پیشنهاد این پژوهش است. پژوهش حاضر نظری-کاربردی و به لحاظ روش­شناسی"توصیفی-تحلیلی" است. جامعه آماری شامل شهروندان اهواز (اعم از زن و مرد) در محدوده سنی 15 سال به بالا است که برابر با 887280 نفر از کل جمعیت شهر اهواز است. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 385 نفر و روش نمونه­گیری نیز تصادفی ساده و پرسش­نامه­ها در شش محله منتخب تکمیل گردید. تحلیل داده­ها با روش­های آماری از جمله میانگین پاسخ­ها، رگرسیون خطی، آزمون تی مستقل و تحلیل واریانس یک راهه و نرم افزارArcGIS انجام شده است. بر اساس نتایج، سطح نشاط شهروندان اهوازی، پایین­تر از حد میانگین و مطلوب است. میان دو گروه زنان و مردان شهر اهواز از نظر سطح نشاط تفاوت معناداری وجود ندارد اما بین گروه­های سنی از نظر سطح نشاط تفاوت معنادار وجود دارد. تفاوت سطوح مکانی در تفاوت سطح نشاط شهروندان در محله­های مختلف شهر اهواز نقش دارد و سطح نشاط شهروندان از مکان­ها و محله­های با سطوح بالاتر به سمت مکان­ها و محله­های سطوح پایین­تر متغیر و سیر نزولی دارد. در واقع تفاوت­ها و نابرابری­های فضایی و مکانی منجر به نابرابری سطح نشاط در بین شهروندان می­شود و توزیع نشاط در بین شهروندان بر اساس تفاوت­های مکانی دارای یک الگوی عادلانه نیست.

کلیدواژه‌ها

• تفاوت فضایی- مکانی
• جغرافیای رفتاری
• شهر اهواز
• محیط شهری
• نشاط

20.1001.1.25383531.1400.8.1.11.5

عنوان مقاله [English]

Analyzing the Role of Local-Spatial Differences in the Sense of Happiness among the Citizens of Ahvaz

نویسندگان [English]

• safiyeh damanbagh ¹
• nahid sajadian ²
• Morteza Nemati ³

¹ Ph.D. Student of Geography & Urban Planning, Shahid Chamran University of Ahvaz

² Professor, Department of Geography& Urban Planning, Shahid Chamran University of Ahvaz

³ Assistant Professor, Department Geography & Urban Planning, Shahid Chamran University of Ahvaz

چکیده [English]

As Ahvaz faces environmental challenges and local-spatial diffrences (inequality of uplifting spaces), this affects its citizens' happiness. Local diffrences and citizens' sense of happiness are the main variables of this study. Generally, justic planning and reducing local and spatial diffrences to benefit happiness spaces are the main suggestions of the study. This study is of the theoritical-applied type following a descriptive-analytic methodology. The statistical population of the study includes the citizens of Ahvaz (both men and women) in the age range of 15 years and above, which is equal to 887,280 people in the total population of Ahvaz. The sample size is 385 citizens of the city based on Cochran's formula and the sampling method used is simple random. The questionnaires used in this study were completed in six selected neighborhoods. Data analysis was performed by statistical methods including mean responses, linear regression, independent t-test and one-way ANOVA and ArcGIS software. According to the results, the happiness level of the citizens of Ahvaz is lower than average.in addition, there was no significant difference found between the two groups of males and females in Ahvaz in terms of happiness level, but there was a significant difference between the age groups in terms of happiness level.The difference in spatial levels plays a role in the difference in the happiness level of citizens in different neighborhoods of Ahvaz City; in fact, the happiness level of citizens varies and decreases from places and neighborhoods with higher levels to places and neighborhoods of lower levels. In other words, local and spatial differences and inequalities lead to inequity in the level of happiness among the citizens, and the distribution of happiness among the citizens based on spatial differences does not have a fair pattern.

کلیدواژه‌ها [English]

• Happiness
• Behavioral Geography
• Urban Environment
• Spatial Differences
• Ahvaz

مراجع

1. احمدی، ع. (1395). رویکرد ادراکی به محیط در جغرافیای رفتاری. فصلنامه رشد آموزش جغرافیا، 31(1)، 4-50.
2. افشانی، س. ع. (1394). بررسی میزان نشاط اجتماعی در بین جوانان یزدی و عوامل مرتبط با آن. مجلۀ تحلیل اجتماعی، 69(4)، 27-1.
3. بهفروز، ف. (1370). بررسی­های ادراک محیطی و رفتار در قلمرو مطالعات جغرافیای رفتاری و جغرافیای انسانی معاصر. فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، 6(1)، 70-31.
4. پوراحمد، ا. (1392). قلمرو و فلسفه جغرافیا. چاپ ششم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
5. رحیمی، م.، و رستمی، ل. (1396). بررسی جامعه‌شناختی رابطه نشاط اجتماعی و میزان امید به زندگی در بین شهروندان شهر کیوی در سال 1396. فصلنامه علوم اجتماعی، 11(38)، 259-284.
6. رضادوست، ک.، فاضلی، ع.، و مقتدایی، ف. (1393). بررسی عوامل اجتماعی موثر بر میزان نشاط در استان خوزستان. فصلنامه توسعه اجتماعی، 8(4)، 46-29.
7. شکوئی، ح. (1391). دیدگاه­های نو در جغرافیای شهری. چاپ پانزدهم، جلد اول، تهران: انتشارات سمت.
8. فاضلیان، پ. و عظیمی، ص. (1393). بررسی دیدگاه معلمان در مورد چگونگی شاداب­سازی مدارس با توجه به استانداردهای کالبدی طراحی فضاهای آموزشی. نشریه پژوهش­های تربیتی، 29(2)، 61-41.
9. قرائی، ح.، میرخاقانی، آ.، و روانشادنیا، س. (1395). فرآیند طراحی معماری با رویکرد نشاط اجتماعی در شهر. اسلامشهر: همایش بین­المللی افق­های نوین در مهندسی عمران معماری و شهرسازی و مدیریت فرهنگی شهرها،  انجمن افق نوین علم و فناوری.
10. کیا، ع. ا.، و امیری، ر. (1392). بررسی میزان نشاط اجتماعی و عوامل مرتبط با آن در بین شهروندان 64-15 سال شهر اهواز. فصلنامه برنامه­ریزی رفاه و توسعه اجتماعی،15(3)، 177-138.
11. کیانی، ا.، و نصیری، ا. (1392). فضاهای عمومی شهر و نقش آن­ها در سلامت روحی و روانی شهروندان از دیدگاه برنامه­ریزی شهری. همدان: اولین همایش ملی معماری، مرمت، شهرسازی و محیط زیست پایدار،انجمن ارزیابان محیط زیست هگمتانه.
12. مرکز آمار ایران. (1395). سرشماری نفوس و مسکن 1395. تهران: مرکز آمار ایران.
13. مشکینی، ا.، ملکی، ر.، و معمری، ا. (1398). واکاوی زیست­پذیری شهری با استفاده از مدلELECTRE (مورد مطالعه: نواحی شهرگرگان). جغرافیا و توسعه ناحیه­ای، 17(1)، 248-223.
14. معاونت برنامه­ریزی شهرداری اهواز. (1396). گزیده اطلاعات مناطق، نواحی و محلات شهر اهواز. ویرایش سوم، اهواز: انتشارات روابط عمومی و امور بین­الملل شهرداری اهواز.
15. مونتگمری، چ. (1396). شهر شاد. ترجمه حسین حاتمی­نژاد، رضا سلیمان­زاده، باقر فتوحی مهربانی: انتشارات آراد،.
16. نایبی، ه. و حاج هاشمی، م. ا. (1392). پیامدهای آسیب­شناختی دوری محل کار از خانه بر فرد. فصلنامه مطالعات جامعه شناختی، 42(2)، 264-249.
17. نبوی، ع.، رضادوست، ک.، و صالحی، ن. (1394). بررسی تأثیر عوامل اجتماعی و روانی بر احساس نشاط مورد مطالعه: دانش آموزان ساله شهر اهواز. جامعه شناسی کاربردی، 26(3)،22-1.
18. نظریان، ا. (1380). شهرهای آینده، کانون فاجعه انسانی یا بستر تعادل فرهنگی. فضای جغرافیایی1(3)، 22-1.

 

19. Ballas, D. Dorling, D. (2013). The Geography of Happiness, in David, estimation in Britain and Japan. Studies in Regional Science. 42(2), 163-187.
20. Bernburg, J.G., Thorlindsson, T. S., & Inga D. (2009). Relative Deprivation and Adolescent Outcomes in Iceland: A Multilevel Test. Social Forces, 87(3).3, 1223-1250.
21. Bernini, C., & Tampieri, A. (2017). Urbanization and its Effects on the Happiness Domains, CREA Discussion Paper Series 17-10. Luxembourg: Center for Research in Economic Analysis, University of Luxembourg.
22. Brulé1, G., & Veenhoven, R. (2015). Geography of Happiness Configurations of affective and cognitive appraisal of life across nations. International Journal of Happiness and Development, 2(2)2, 101-117.
23. Hall, J., & Helliwell, J. F. (2014). Happiness and Human Development.' UNDP, Human Development Reports Occasional Paper.
24. Helliwell, J., Layard, R., & Sachs, J. (2018). World Happiness Report 2018, New York: Sustainable Development Solutions Network.
25. Lourdes, R., Extremera, N., & Duran, A. (2012). Core self-evaluations, meta-mood experience, and happiness: Tests of direct and moderating effects. Personality and individual difference, 53(4), 207-212.
26. Meyers, D. (2010). The friends, funds and faith of happy people. American psychology, 55(1), 56-67.
27. Mitchell, L., Frank, M. R., Harris, K. D., Dodds, P. S., Danforth, C. M .(2013). The Geography of Happiness: Connecting Twitter Sentiment and Expression, Demographics, and Objective Characteristics of Place. PLOS ONE, 8(5), 1-15.
28. Okulicz-Kozaryn, A., & Mazelis, J. M. (2016). Urbanism and happiness: A test of Wirth’s theory of urban life. Urban Studies, 55(2), 1-16.
29. Veenhoveen, R. (2000). the four qualities of life. Journal of Happiness Studies, 1(2), 33-46.
30. White, J., Langer, E., Yariv, L., & Welch, J. (2006). Frequent Social Comparisons and Destructive Emotions and Behaviors: The Dark Side of Social Comparisons. Journal of Adult Development, 13(1), 36-44.