شناسایی پیشران‌های کلیدی مؤثر بر ایجاد مدیریت یکپارچه شهری با رویکرد آینده‌پژوهی و برنامه‌ریزی بر پایه سناریو (نمونه موردمطالعه: شهر قم)

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• سید علی حسینی ¹
• حسین یغفوری ²
• زهره هادیانی ³

¹ دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری

² دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، گروه جغرافیای انسانی

³ استادیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری

https://doi.org/10.22067/jgusd.2022.77397.1250

چکیده

توسعه روزافزون شهرنشینی از مشخصه‌های بارز زندگی اجتماعی در عصر کنونی است که تأثیر عمیقی بر جوامع انسانی داشته است، متناسب با توسعه شهرنشینی و ظهور کلان‌شهرها، مدیریت شهری نیز به‌تدریج تکامل‌یافته است. تغییرات در محیط زندگی شهری چنان شتابی یافته است که متخصصان در حوزه‌های مختلف را به بررسی و مطالعه مستمر، برای غلبه برمشکلات کلان‌شهرها وادار نموده است. امروزه شهرها هراندازه و بُعدی داشته باشند، به یک مدیریت بهینه، جهت کاهش مشکلات فرهنگی، اجتماعی، خدماتی، ایجاد آرامش و آسایش، اجرای عدالت به نحو مؤثر و تقویت روحیه‌ی مشارکت شهروندان نیاز دارند و این خود نیازمند به یک مدیریت یکپارچه شهری می‌باشد. هدف از این مقاله شناسایی پیشران‌های کلیدی مؤثر بر ایجاد مدیریت یکپارچه شهری با رویکرد آینده‌پژوهی و برنامه‌ریزی بر پایه سناریو در شهر قم می‌باشد. پژوهش حاضر ازنظر هدف کاربردی، از حیث روش ترکیبی از روش‌های اسنادی و پیمایشی در سطح اکتشافی و مبتنی بر رویکرد آینده‌پژوهی و سناریو نگاری است. روش جمع‌آوری اطلاعات مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی است. در این تحقیق از روش‌های تحلیل ساختاری و سناریونگاری استفاده‌شده است. نرم‌افزارهای مورداستفاده در این تحقیق نرم‌افزار  Scenario Wizard و MICMAC می‌باشد. نتایج مدل تحلیل ساختاری نشان داد که مهم‌ترین و کلیدی‌ترین متغیر در ایجاد و توسعه‌ی مدیریت یکپارچه‌ی شهری در شهر قم، متغیر مدیریتی – نهادی و قانونی می‌باشد. نتایج نهایی هم نشان داد که 6 سناریو با سازگاری قوی و محتمل پیش روی توسعه‌ی مدیریت یکپارچه شهری قم قرار دارد که شرایط امیدوارکننده‌ای را برای توسعه مدیریت یکپارچه‌ی شهری در شهر قم فراهم کرده‌اند.

کلیدواژه‌ها

• آینده‌پژوهی
• برنامه‌ریزی بر پایه سناریو
• پیشران‌های کلیدی
• شهر قم
• مدیریت یکپارچه شهری

موضوعات

• برنامه ریزی شهری

عنوان مقاله [English]

IDENTIFYING THE KEY DRIVERS AFFECTING THE CREATION OF INTEGRATED URBAN MANAGEMENT BY USING THE FUTUROLOGY APPROACH AND SCENARIO-BASED PLANNING (A CASE STUDY: Qom city)

نویسندگان [English]

• Sayed Ali Hosseini ¹
• hossein yaghfoori ²
• Zohreh Hadyani ³

¹ Ph.D. Student of Geography and Urban Planning

² Associate Professor of Geography and Urban Planning

³ Assistant Professor of Geography and Urban Planning

چکیده [English]

Abstract

The increasing development of urbanization is one of the prominent characteristics of social life in the current era, which has had a profound effect on human societies. In accordance with the development of urbanization and the emergence of megacities, urban management has also gradually evolved. The changes in the urban living environment have gained such momentum that it has forced experts in various fields to study and study continuously to overcome the problems of big cities. Today, cities of any size and dimension need an optimal management in order to reduce cultural, social, and service problems, create peace and comfort, administer justice effectively and strengthen the spirit of citizens' participation, and this itself requires an integrated urban management. The purpose of this article is to identify the key drivers effective in creating an integrated urban management with a forward-looking approach and scenario-based planning in the city of Qom. In terms of practical purpose, the current research is a combination of documentary and survey methods at the exploratory level and is based on the future research and scenario approach. The method of collecting information is library and field studies. Structural analysis and scenario planning methods are used in this research. The software used in this research is Scenario Wizard and MIC MAC software. The results of the structural analysis model showed that the most important and key variable in the creation and development of integrated urban management in the city of Qom is the administrative-institutional and legal variable. The final results also showed that 6 scenarios with strong and likely compatibility are facing the development of integrated urban management in Qom, which have provided promising conditions for the development of integrated urban management in Qom city.

کلیدواژه‌ها [English]

• Key Drivrrs"
• Integrated urban management"
• futurology"
• scenario-based planning"
• "
• Qom city"

مراجع

1. اتقایی، ح.، و پیله ور، ع. ا. (1393). تدوین الگوی تحقق مدیریت یکپارچه مادر شهرها، نمونه موردی: مشهد. مجله معماری و شهرسازی آرمان‌شهر، 9(17)، 285-301.
2. اصغر پور، م. ج. (1382). تصمیم‌گیری گروهی و نظریه بازی‌ها با نگرش تحقیق در عملیات. تهران: دانشگاه تهران.
3. برک پور، ن.، و اسدی، ا. (1388). مدیریت و حکمروایی شهری. تهران: معاونت پژوهشی دانشگاه هنر.
4. چیما، ش. (1382). مدیریت شهر: خط‌مشی‌ها و نوآوری‌ها در کشورهاى درحال‌توسعه. ترجمه دکتر پرویز زاهدى، چاپ دوم. تهران: شرکت پردازش و برنامه‌ریزی شهرى.
5. رهنما، م. ر. (1383). طرح جامع تبیین نقش و جایگاه برنامه جامع میان‌مدت هماهنگی در توسعه کلان‌شهرها. نمونه شهر مشهد. مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد و شهرداری.
6. رهنمایی، م. ت.، خداشاهی، ع.، و مدیری، م. (1397). تحلیل راهبردی چالش‌های مدیریتی کلان‌شهر تهران با رویکرد مدیریت یکپارچه شهری، فصلنامه نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، 11(2)، 217-238.
7. طلا، ح. (1396). شناسایی و تحلیل سیستماتیک چالش‌های مدیریت شهری تهران. مجله مدیریت شهری. 47(7)، 120-148.
8. عزیزی، م. م.، ابویی اردکان، م.، و نوری، ن. (1390). نقش قوانین و مقررات در تحقق مدیریت یکپارچه در مجموعۀ شهری تهران. مجله آرمان‌شهر، 4(6)، 117-128.
9. قرخلو، م.، و حسینی، ه. (1385). شاخص‌های توسعه پایدار شهری. مجله جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای. 5(8). 157-177.
10. قره خانی، م.، و عبدالله زاده فرد، ع. (1395). بررسی مدیریت یکپارچه شهری و تأثیر آن بر توسعه پایدار؛ نمونه موردی شیراز. تهران: چهارمین کنفرانس ملی پژوهش‌های کاربردی در مهندسی عمران، معماری و مدیریت شهری.
11. کاظمیان، غ. (1373). طراحى سیستم مدیریت شهرى مناسب شهرهاى ایران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
12. کاظمیان، غ.، و سعیدی رضوانی، ن. (1383). امکان‌سنجی واگذاری وظایف جدید به شهرداری‌ها. تهران: انتشارات سازمان شهرداری‌ها، جلد اول، چاپ دوم.
13. مرکز آمار ایران. (1395). سالنامه آماری سال 1395 استان قم. فصل اول. ص 28. تهران: مرکز آمار ایران.
14. ناظمی، ش.، حسینی، ز.، و صنیعی، ع. (1388). بررسی امکان‌سنجی استقرار مدیریت یکپارچه شهری در ایران؛ مطالعه شهر مشهد. مجله مشهد پژوهی. 1(2)، 1-19.
15. ناظمی، ش.، و حسینی، ز.، و صنیعی، ع.، و میرنجاتی، س. ع.، و شعبانی، س.، و آزموده، م. (1388). طرح مطالعه جامع مدیریت واحد شهری و راهکارهای حذف یا کاهش موانع تحقق آن. مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر مشهد. مجله مشهد پژوهی. دو فصلنامه شورای اسلامی شهر مشهد. 1(2)، 20-1.

 

16. Burns, N., & Groves, K. (1997). Practice of nursing research. Philadelphia. PA: WB Saunders Company.
17. Chakrabarty, B. K. (2001). Urban Management- Concepts, Principles, Techniques and Education, Cities, 18(5), 331-345.
18. Claesson, A. (2009). Guidance Paper on Overview of the integrated Management System in Managing Urban Europe 25 Project. European Commission.
19. Ch., & Sandford. BA. (2008). The Delphi technique: making sense of consensus. Available from: http://pareonline.net/pdf/v12n10.pdf.
20. Okoli, Ch., & Pawlowski, S. D. (2004). The Delphi method as a research tool: an example, design considerations and applications. Information & Managemen, 42(1), 15-29.
21. Ryden, L. (2008). Tools for integrared sustainability management in cities and towns urban studies and sustainability science. Baltic University Press Javascript: void (1).