ارزیابی و مکان‌یابی بهینه فضای سبز شهر زابل با استفاده از الگوریتم فرا ابتکاری جست‌وجوی ممنوعه (TS )

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• اکبر کیانی ¹
• غلامعلی خمر ¹
• فاطمه وظیفه جو ²

¹ دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، عضو هیات علمی گروه جغرافیای دانشگاه زابل، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه زابل، زابل

² دانشجوی کارشناسی ارشد رشته جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه زابل

10.22067/jgusd.2023.74647.1157

چکیده

توزیع بهینه فضاهای سبز شهری در راستای اهداف پایدار و دسترسی عادلانه خدمات شهری ضرورت دارد. بر این اساس، مسئله پژوهش حاضر، فراتر از چارچوب استانداردهای متعارف بین‌المللی و ملی، مکان‌یابی بهینه فضای سبز را با حداقل‌ها در سطح شهر زابل مورد ارزیابی قرار داده است. هدف مقاله، مکان‌یابی بهینه فضای سبز درون‌شهری در راستای توزیع مناسب این نوع از کاربری‌ها به‌منظور تسهیل در دسترسی و بهبود تقاضا می‌باشد. نوع تحقیق کاربردی و روش پژوهش توصیفی- تحلیلی ‌و مبتنی بر مطالعات اسنادی و بررسی‌های میدانی است. داده‌ها و اطلاعات به روش کتابخانه‌ای و مراجعه به سازمان‌های مرتبط جمع‌آوری شد. متغیرها شامل دادها و اطلاعات مرتبط با فضای سبز، مسکونی، شبکه ارتباطی، سرانه‌ها، فاصله دسترسی‌ها و ... می‌باشد. با استفاده از ابزار نرم‌افزارهای ArcGIS، Super Decision و MATLAB داده‌ها و اطلاعات تحلیل شدند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که وضعیت فضای سبز شهر زابل در سطح نواحی 5 گانه دارای سهم یکسانی از توزیع بهینه فضای سبز شهر نیستند به طور نمونه، ناحیه 2 شهر زابل با وجود دارا بودن 29% جمعیت شهر سهم غیرمعمول 77% درصد (77129 متر مربع) از کل فضای سبز موجود شهر را دارا می‌باشد. برای دسترسی به توزیع بهینه یا عادلانه فضای سبز شهری، میزان اختلاف نواحی 5 گانه شهر زابل و در گام‌های بعدی، پس از مراحل تحلیل لایه‌های اطلاعاتی، طبقه‌بندی و ارزش‌گذاری درونی لایه‌ها و وزن دهی و همپوشانی لایه‌های اطلاعاتی در محیط ArcGIS اقدام به اولویت‌بندی زمین‌های شهر زابل برای ایجاد فضای سبز شده است. سپس با استفاده از الگوریتم فرا ابتکاری جست و جوی ممنوعه (TS) در زمینه حل مسئله مکان‌یابی هاب (Hub) اقدام به انتخاب مناسب‌ترین پهنه‌ها با توجه مختصات محلات ۴۰ گانه گردیده و 2 پهنه به عنوان گزینه‌های نهایی برای مکان‌یابی فضای سبز جدید انتخاب شدند.

کلیدواژه‌ها

• شهر زابل
• فضای سبز
• مکان یابی
• الگوریتم فرا ابتکاری جست‌وجوی ممنوعه
• هاب

موضوعات

• برنامه ریزی شهری

عنوان مقاله [English]

Evaluation and optimal site location of the green space of Zabol city using meta-heuristic algorithm of Tabu Search (TS)

نویسندگان [English]

• Akbar Kiani ¹
• Gholamali Khammar ¹
• Fatemeh Vazifejoo ²

¹ Associate Professor of Geography and Urban Planning, Dept. of Geography, Faculty of Literature and Humanities, University of Zabol, Zabol, Iran

² Master’s Degree of Geography and urban planning, University of Zabol, Iran

چکیده [English]

Optimal distribution of urban green spaces is necessary in line with sustainable goals and equitable access to urban services. The aim of the article is the optimal location of inner-city green spaces in line with the proper distribution of this type of uses in order to facilitate access and improve demand. The type of applied research and descriptive-analytical research method is based on documentary studies and field investigations. Data and information were collected by library method and referring to related organizations. Data and information were analyzed using ArcGIS, Super Decision and MATLAB software tools. The results of the research show that the state of the green spaces of Zabol city at the level of 5 districts do not have the same share of the optimal distribution of green spaces in the city, for example, the 2nd district of Zabol city despite having 29% of the city's population has an unusual share of 77% (77129 square meters) of the total green space of the city. In order to access the optimal or fair distribution of urban green space, the amount of difference between the 5 districts of Zabol city and in the next steps, after the steps of analyzing the information layers, classification and internal valuation of the layers and weighting and overlapping of the information layers in the ArcGIS environment, the city's lands will be prioritized Zabol is used to create green space. Then, using the meta-heuristic algorithm of Tabu search (TS) in the field of solving the problem of locating the Hub, the most suitable areas were selected according to the coordinates of 40 districts localities, and 2 areas were selected as the final options for establishing a new green space.

کلیدواژه‌ها [English]

• Zabol
• Green Space
• Location
• Tabu Search (TS) Meta- Algorithm
• Hub