بررسی و تحلیل مولفه‌های تاثیرگذاری توسعه کشاورزی پیراشهری بر کاهش تعارضات کاربری زمین در شمال شرق شهر مشهد

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• نازیما نادرپور ¹
• ساناز سعیدی مفرد ²
• تکتم حنایی ³
• محمد رحیم رهنما ⁴

¹ دانشجو دکتری گروه شهرسازی،واحد مشهد،دانشگاه ازاد اسلامی ،مشهد،ایران

² دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد

³ دانشیار، گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران.

⁴ استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه فردوسی ، مشهد، ایران

10.22067/jgusd.2025.90118.1467

چکیده

امروزه با توجه به رشد سریع جمعیت و شهرنشینی ، مدیران و محققان، کشاورزی شهری را راهی مطمئن و پایدار برای پاسخگویی به نیازهای رو به رشد شهرها و تغییر کاربری زمین‌های کشاورزی می دانند. هدف این پژوهش بررسی و تحلیل مولفه‌های تاثیرگذاری توسعه کشاورزی پیراشهری بر کاهش تعارضات کاربری زمین در شمال شرق شهر مشهد است. این پژوهش از حیث هدف کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی- تحلیلی است. برای گردآوری داده‌ها با استفاده از روش‌های اسنادی و میدانی تکمیل پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است، روایی پرسشنامه با استفاده از نظرات خبرگان و متخصصان و برای بررسی پایایی از آزمون آلفای کرونباخ در متغیر تعارضات کاربری 805/0و در متغیر توسعه کشاورزی شهری 941/0 بدست آمد. حجم نمونه جامعه آماری 144 نفر از متخصصان حوزه شهرسازی و کشاورزی است که به‌صورت هدفمند و با اشباع نظری انتخاب‌ شدند. به‌منظور تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از آزمون‌های آماری توصیفی(میانگین، انحراف معیار) و استنباطی (تحلیل مسیر، اسپرمن و فریدمن‌) و مدلSmart Pls استفاده ‌شده است. یافته‌های پژوهش نشان داد که عوامل اجتماعی با میانگین(73/4)، اقتصاد با (58/3)، سیاسی و برنامه‌ریزی(37/3)، کالبدی و فنی(88/1) و بیوفیزیکی با (44/1) هر کدام به ترتیب بیشترین تأثیر گذاری را در بروز تعارضات و تغییر کاربری اراضی کشاورزی در مناطق پیراشهری شمال شرق کلان‌شهر مشهد داشته‌اند. نتایج همبستگی نشان داد که بین توسعه پایدار کشاورزی پیراشهری با کاهش تعارضات کاربری زمین رابطه معناداری و مثبتی وجود دارد. براساس یافته نرم‌افزار PLS می‌توان بیان کرد که میزان عامل نهایی مزایای کشاورزی شهری بر کاهش تعارضات کاربری‌ها با مقدار 334/0 می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

• تعارض
• کاربری
• کشاورزی شهری
• پیراشهری
• مشهد

موضوعات

• برنامه ریزی شهری

عنوان مقاله [English]

Investigating and analyzing the impact factors of peri-urban agricultural development on reducing land use conflicts in the Northeast Basin of Mashhad city

نویسندگان [English]

• nazima naaderpour ¹
• Sanaz Saeedi mofrad ²
• toktam hanaee ³
• Mohammad Rahim Rahnama ⁴

¹ Ph.D Candidate,Department of Urbanism, Mashhad Branch, Islamic Azad University, Mashhad, Iran

² Associated Professor, Department of Urbanism, Mashhad branch, Islamic Azad University, Mashhad, Iran

³ Associate Professor, Department of Urbanism, Mashhad Branch, Islamic Azad University, Mashhad, Iran

⁴ Professor of Department of Geography and Urban Planning, Ferdowsi University, Mashhad, Iran

چکیده [English]

purpose of this research is to investigate and analyze the impact factors of peri-urban agricultural development on reducing land use conflicts in the northeast of Mashhad city research is applied in terms of purpose and descriptive-analytical in terms of nature. Data collection was done by document and field methods of completing the questionnaire made by researcher, validity of questionnaire was obtained from opinions of experts and specialists and reliability check was obtained from Cronbach's alpha test in the variable of user conflicts 0.805 and in the variable of urban agriculture development0.941.sample size of the statistical population is144 specialists in the field of urban planning and agriculture, who were selected purposefully and with theoretical saturation. In order to analyze the data, descriptive and inferential (path analysis, Sperman and Friedman) statistical tests and Smart Pls model have been used. findings of the research showed that social factors with an average of(4.73), economy with(3.58), political and planning factors(3.37),physical and technical factors(1.88) and biophysical factors with(1.44) Each of them, respectively had the greatest impact on conflicts and changes in the use of agricultural land in the peri-urban areas in the northeast of Mashhad metropolis.Correlation results showed there is a significant and positive relationship between the sustainable development of peri-urban agriculture and the reduction of land use conflicts. Based on the finding of PLS software, it can be stated that final factor of the benefits of urban agriculture on the reduction of land use conflicts is 0.334.Therefore, first step to deal with the excessive development of the city in the peri-urban fertile lands of the studied area is necessary to prevent land use change and destruction of agricultural and natural lands on the edge of the city as much as possible.

کلیدواژه‌ها [English]

• Landuse conflict
• agriculture
• city
• peri-urban
• Mashhad