بازآفرینی رویداد مدار در بازپیوند استخوانبندی شهرهای تاریخی (موردپژوهی: ساختار هم‌پیوند شیراز تاریخی)

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• سهند لطفی ¹
• مهسا شعله ¹
• خلیل حاجی پور ¹
• سینا جنگجو ¹
• افروز فلاح منشادی ²

¹ دانشگاه شیراز

² دانشگاه شیراز- دانشکده هنر و معماری

https://doi.org/10.22067/jgusd.2022.47725.0

چکیده

بازآفرینی شهری، در پی یابش و بازتبلور بُن‌مایه تکوین ساحت کارکردی و کالبدی شهر است. بازآفرینی مبتنی بر رویداد، با کاوش، فهرست‌نگاری، تثبیت، احیاء و روزآمد نمودن رویدادهای مبتنی بر فرهنگ و پیشینه آئینی، رهیافتی همه‌شمول را بنیان می نهد که به تداوم حیات محتوایی و ارتقاء کیفیت کالبدی می‌انجامد. روند تاریخی تکوین ساختار فضایی شهر شیراز، همواره بر نوعی قلمروگرایی آئینی-مذهبی استوار بوده، که در آن بستر کالبدی به عنوان متغیر مستقل، میزبان متغیر وابسته طیف رویدادها با ماهیت های گوناگون بوده است. بازشناسی ساختار فضایی و استخوان‌بندی آئینی شهر، به همراه بازخوانی پیشینه آئین‌مبنایی که در شرایط امروز با فهرستی از رویدادهای فرهنگی مکمّل همراهی خواهند نمود، بازآفرینی استخوان‌بندی آئینی شهر و ترمیم گُسست‌های کالبدی-فضایی به واسطه تداوم و تحکیم غنای تاریخی-محتوایی را هدف قرار می‌دهد. تدوین و ارائه راهکارهای مرتبط با این فرایند، هدفی است که در پژوهش حاضر مورد توجه قرارگرفته است. تدوین چارچوب مفهومی پژوهش از طریق جمع‌بست مطالعات پیشین به انجام رسیده و نقش تاریخی قلمروهمگانی و پیوستار مکان‌های آئینی در استخوانبندی رویدادمبنای شهر، بازخوانی شده است. سپس با کاربست مدل راهبرد استراتژیک SOAR و ماتریس ANSOFF فهرستی از راهبردهای مرتبط با رویدادمداری استوار بر زمینه تاریخی-فرهنگی تدوین شده است. دستاورد تحلیل و ارزیابی شرایط دوگانه بستر و محتوا، شامل پس‌نگشتی بر ساختار هم‌پیوند شیراز تاریخی و رویدادهای آئینی-مذهبی جاری در ساختار، منتج به مجموعه‌ای از راهبردها گردیده، و متعاقباً سیاست‌های متناسب برای دستیابی به اهداف بازآفرینی رویدادمدار را پیشنهاد شده است.

کلیدواژه‌ها

• استخوانبندی آئینی-مذهبی
• بازآفرینی شهری
• رویدادمداری
• رویدادهای آیینی
• شیراز

عنوان مقاله [English]

Event-Led Regeneration in Reconnecting the Ritual-Religious Structure of Historic Cities (Case Study: Inter-Connected Structure of Historic Shiraz)

نویسندگان [English]

• Sahand Lotfi ¹
• mahsa sholeh ¹
• Khalil Hajipoor ¹
• Sina Jangjoo ¹
• Afrooz Fallah Manshadi ²

¹ Faculty of Art and Architecture, Shiraz University

² Faculty of Art and Architecture, Shiraz University

چکیده [English]

Urban regeneration seeks to uncover and recrystallize the essence of the functional and physical genesis of the city. By exploring, listing, stabilizing, reviving, and updating events based on culture and ritual backgrounds, event-led regeneration establishes an inclusive approach that leads to the continuance of celestial life and the improvement of physical quality. The historical process of Shiraz’s spatial structure development has always been based on ritual-religious territoriality, in which the physical substrate as an independent variable has hosted a dependent variable of various events of eclectic natures. Recognizing the spatial structure and ritual structure of the city, together with the review of the background of the ritual that will be accompanied by a list of complementary cultural events in today’s conditions, aims to regenerate the ritual structure of the city and repair the physical-spatial ruptures through the continuity and consolidation of the historical-content richness. Formulating and presenting solutions related to this process are the goals of this research. The conceptual framework of the research was compiled through an overview of previous studies. The public realm’s historical role and the continuum of ritual places in the event-led main structure of the city were reviewed. Then, by applying the SOAR strategic model and the ANSOFF matrix, a list of eventfulness strategies based on the historical-cultural context was formulated. Analyzing and evaluating the dual conditions of context and content, including a retrospect on the interconnected structure of historical Shiraz and the ritual-religious events flowing through the structure, resulted in a set of strategies that subsequently led to the proposition of relevant policies to achieve the event-led regeneration objectives.

کلیدواژه‌ها [English]

• Urban Regeneration
• Eventfulness
• Ritual Events
• Town Ritual-Religious Structure
• Shiraz

مراجع

1. آژند، ی. (1385). نمایش در دوره صفوی. تهران: انشارات فرهنگستان هنر.
2. بذرگر، م.ر. (1382). شهرسازی و ساخت اصلی شهر. شیراز: انتشارات کوشامهر.
3. جنگجو، س. (1396). جایگاه بازار در شکل‌گیری استخوان‌بندی شهرهای ایرانی اسلامی. شیراز: انتشارات مرجع علم.
4. حبیبی، س.م.، و مقصودی، م. (1382). مرمت شهری. تهران انتشارات دانشگاه تهران.
5. حمیدی، م. (1376). استخوان‌بندی شهر تهران. تهران: انتشارات سازمان مشاور فنی و مهندسی شهرداری تهران.
6. خاوریان گرمسیر، ا.ر. م.، استاورس،ژ.، و علیان، م. (1392). برنامه‌ریزی راهبردی توسعه گردشگری شهری با استفاده از مدل استراتژیک SOAR (نمونه موردی شهر تفت). برنامه‌ریزی و آمایش فضا، ۱۷(۳)، ۱۲۷-۱۴۳.
7. ذکاوت، ک. (1391). شهر، زندگی، زیبایی. نشریه داخلی سازمان زیباسازی شهر تهران، ویژه‌نامه خاطره در شهر، 1(3).
8. سپاسدار، ا. (1386). تاریخ تیاتر فارس. شیراز: انتشارات آوند اندیشه.
9. سروری، ه.، و خزاعی، ز. (1387). نقش فضاهای شهری در بازآفرینی بافت‌های کهن شهری. مشهد: اولین همایش بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده شهری.
10. سلطان‌زاده ، ح. (1372). فضاهای شهری در بافت های تاریخی ایران. چاپ دوم،  تهران: دفتر پژوهش های فرهنگی با همکاری شهرداری تهران.
11. شعله، م. (1385). دروازه های قدیم در خاطره جمعی شهر معاصر.  هنرهای زیبا، (27)، 26-17.
12. شعله، م.، لطفی، س.، و فلاح منشادی، ا. (1392). رویدادمداری فضاهای شهری راهکاری برای دستیابی به فضاهای پایدار همگانی. تهران: اولین همایش ملی فضاهای عمومی شهری پایدار.
13. صانع، م. (1382). به یاد شیراز، عکس‌های قدیم شیراز. تهران: نشر منصور صانع.
14. فیروزی، م.ع.، و زادولی خواجه، ش. (1396). مدل استراتژیک SOAR گامی به سوی برنامه‌ریزی راهبردی توسعه‌ی گردشگری شهری (نمونه موردی: کلانشهر تبریز). فصلنامه علمی-پژوهشی برنامه ریزی منطقه ای, 7(25)، 29-40.‎
15. کریم‌زاده، د. (1393). واکاوی نقش آرامگاه شاهچراغ در توسعه کالبدی شهر شیراز. مشهد: ششمین کنفرانس ملی برنامه‌ریزی و مدیریت شهری با تاکید بر مولفه‌های شهر اسلامی.
16. لطفی، س. (1384). «مقدمه ای بر تحلیل ساختاری-دستوری کالبد شهر». هنرهای زیبا، نشریۀ پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران، (22)، 24-15.
17. لطفی، س. (1390). بازآفرینی شهری فرهنگ مبنا: تأملی بر بن مایه های فرهنگی و کُنش بازآفرینی. هنرهای زیبا، (45)، 60-47.
18. لطفی، س. (1391).  تبارشناسی بازآفرینی شهری: از بازسازی تا نوزایی. تهران: انتشارات آذرخش.
19. مرکز اسناد تاریخی (1388). جشن هنر شیراز. مرکز بررسی اسناد تاریخی، چاپ اول، تهران.
20. اهری، ز. (1390). شهر، جشن، خاطره. نشریه هنرهای زیبا، (47)، 5-16.

 

21. Carmona, M., Heath, T.O., & Tiesdell, S. (2012). Public places-urban spaces. London: Routledge.
22. Carrière, J.P., & Demazière, C. (2002). Urban planning and flagship development projects: lessons from EXPO 98, Lisbon. Planning practice and research, 17(1), 69-79.
23. Dansero, E., & Puttilli, M. (2012). Mega‐events tourism legacies: the case of the Torino 2006 Winter Olympic Games–a territorialisation approach. Leisure Studies, 29(3), 321-41.
24. Ercan, Z.M.A. (2007). Public spaces of post-industrial cities and their changing roles. Metu Jfa, 24(1), 115-37.
25. Evans, G., & Shaw, P. (2004).The contribution of culture to regeneration in the UK: a review of evidence. London: DCMS;4.
26. Hall, T., & Hubbard, P. (1996). The entrepreneurial city: new urban politics, new urban geographies? Progress in human geography; 20(2), 153-74.
27. Howard, R.D., McLaughlin, G.W., & Knight, W.E. (2012). The handbook of institutional research. Jossey-Bass.
28. Inroy, N.M. (2000). Urban regeneration and public space: The story of an urban park. Space and Polity, 4(1), 23-40.
29. Lewicka, M. (2008).Place attachment, place identity, and place memory: Restoring the forgotten city past. Journal of environmental psychology, 28 (3), 209-31.
30. Lim, H., Kim, J., Potter, C., & Bae, W. (2013). Urban regeneration and gentrification: Land use impacts of the Cheonggye Stream Restoration Project on the Seoul's central business district. Habitat International, 39, 192-200.
31. Lotfi, S., Sholeh, M., & Imani, N. (2022). Eventfulness, event modalities, and the dilemma of using outdoor events as a public realm revitalization initiative (Case study: Shiraz, Iran). J. Architect. Eng. Urban Plan, 32(2), 1-17.
32. MacDonald, S. (2011). 'Big Society': Social action and the role of public space. Manchester: CLES (Center for Local Economic Strategies).
33. Manoukian, S. (2004). History and the Production of the “Culture of Shiraz”. AKPIA @ MIT - Studies on Architecture, History & Culture.
34. Matheson, C. (2011). Resource Guide: Events and Urban Renewal: Hospitality, Leisure, Sport and Tourism Network. London & Newyork: routledge.
35. Pernecky, T., & Lück, M. (2013). Events, society and sustainability: Critical and contemporary approaches. London: Routledge.
36. Rad, V.B., & Ngah, I. (2013). The role of public spaces in promoting social interactions. International Journal of Current Engineering and Technology, 3(1), 184-8.
37. Ramezani, S., Aziz, Z., Idid, S.Z. (2010). Public space and conservation of a historic living city: Melaka, Malaysia: Dialogues in Urban and Regional Planning. London: Routledge.
38. Ramlee, M., Omar, D., Yunus, R.M., & Samadi, Z. (2018).Revitalisation strategies of urban public space in George Town World heritage site. Asian Journal of Environment-Behaviour Studies, 4(12), 61-72.
39. Rezvani-Naraghi, A. (2019). From architectural entities to social spaces: Redefining the notions of Takiyeh and Takiyeh Dowla. International Journal of Islamic Architecture, 8(1), 141-165.
40. Richards, G. (2014). Eventfulness and the quality of life. Tourism Today, 14, 23-36.
41. Richards, G. (2016). Cultural tourism: Archaeological Displays and the Public. London: Routledge.
42. Richards, G., & Palmer, R. (2010). Eventful cities. London: Routledge.
43. Richards, G., Rotariu, I. (2015). Developing the eventful city in Sibiu, Romania. International Journal of Tourism Cities, 1(2), 89-102.
44. Ryan, C.(1995). Places not spaces: Placemaking in Australia. L. Barnes, T. Winikoff, C. Murphey, & A. M. Nicholson (Eds), Australia: Envirobook.
45. Sabate, J., Frenchman, D., & Schuster, J.M. (2004). Llocs amb esdeveniments: Event Places. Barcelona: UPC Departament d'Urbanisme i Ordenació del Territori: MIT City Design and Development of Urban Studies and Planning, DL.
46. Sadeghi, A.R., Khakzand, M., & Jangjoo, S. (2019). Historical analysis of the role of bazaar on the Formation of Iranian islamic urban forms, Case study: Shiraz, Iran. Armanshahr Architecture and Urban Development, 12(26), 89-101.
47. Schawel, C., & Billing, F. (2014). Top 100 Management Tools. London:
48. Sennet, M., & Flowers, G (1994). I am now a part of history. People, 282-283.
49. Silvanto, S., & Hellman, T. (2005). Helsinki – The festival city Arts and culture in Helsinki. L, Lankinen (Ed), Helsinki: City of Helsinki.
50. Smith, A. (2005). Reimaging the city: The value of sport initiatives. Annals of Tourism Research, 32(1), 217-36.
51. Smith, A. (2012). Events and urban regeneration: The strategic use of events to revitalise cities. London:
52. Smith, A. (2015). Events in the city: Using public spaces as event venues. London: Routledge.
53. Stavros, J., & Saint, D. (2010) .SOAR: Linking strategy and OD to sustainable performance. Practicing organization development: A guide for leading change, 3, 377-394.
54. Watts, G., Cope, J., & Hulme, M. (1998). Ansoff’s matrix, pain and gain: growth strategies and adaptive learning among small food producers. International Journal of Entrepreneurial Behavior & Research, 4(2), 101-11.
55. Weber, K., Ali‐Knight, J., Foley, M., McGillivray, D., & McPherson, G.(2012). Policy pragmatism: Qatar and the global events circuit. International journal of event and festival management, 3(1), 101-115