ارزیابی مکان‌یابی مسکن مهر با تأکید بر بعد محیطی(نمونه موردی: مسکن مهر شهر ایذه)

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• سعید امانپور ¹
• مهناز حسینی سیاه گلی ²
• نیلوفر آذر برزین ³

¹ دانشگاه شهید چمران اهواز

² شهید چمران اهواز

³ دانشگاه پیام نور تهران

https://doi.org/10.22067/jgusd.2022.48322.0

چکیده

مسکن از نیازهای اولیه و اساسی هر انسان به شمار می­آید. در کشورهای مختلف، دولت­ها اقدامات و برنامه­ریزی­های جامعی در زمینه تأمین مسکن اقشار مختلف به ویژه طبقات کم­درآمد انجام داده­اند. طی چند سال اخیر، به منظور پاسخگویی به انتظارات قانونی و عرفی در زمینه مسکن برای اقشار کم­درآمد، دولت سیاست احداث مسکن مهر را در پیش گرفته است.دراجرای این سیاست به خصوص از بعد محیطی مباحث دامنه­داری در جریان است. از این­رو هدف این پژوهش ارزیابی مکان­یابی مسکن مهر با تأکید بر بعد محیطی در شهر ایذه می­باشد. پژوهش حاضر از نظر روش، توصیفی- تحلیلی و دارای ماهیت توسعه­ای- کاربردی است. داده­های موردنیاز با استفاده از مطالعات کتابخانه­ای و اسنادی گردآوری گردید. تعداد 8 معیار در قالب معیارهای فاصله از شیب زمین، کاربری­اراضی ، فاصله از شکل زمین، فاصله از گسل، فاصله از رودخانه؛ فرسایش خاک، ژئوموفولوژی مؤثر در تحقیق مورد بررسی قرار گرفتند. برای تجزیه و تحلیل داده­ها از تکنیک AHPFUZZY بر پایه نظرسنجی از کارشناسان و تعیین وزن معیارها در بازه (0-1) در محیط ArcGIS، با استفاده FUZZY OVERLAY  و عملگر GAMMA بهره گرفته شده­است. نتایج حاکی از آن است از لحاظ محیطی مکانیابی مسکن مهر شهر ایذه در وضعیت متوسطی قرار گرفته است. همچنین مکانیابی مسکن مهر ایذه می توانست در جای بهتری نسبت به جای کنونی از نظر شاخص های محیطی باشد.

کلیدواژه‌ها

• ایذه
• مکان یابی
• مسکن
• مسکن مهر
• GAMMA

عنوان مقاله [English]

A Study into Mehr Housing with an Emphasis on the Environmental Dimension (Case study: Mehr Housing of Izeh)

نویسندگان [English]

• Saeed Amanpour ¹
• Mahnaz Hoseini Siahgoli ²
• Niloofar Azarbarzin ³

¹ Associate Professor, Department of Geography and Urban Planning, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran

² PhD Candidate in Geography and Urban Planning, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran

³ PhD Candidate in Geography and Urban Planning, Payame Noor University of Tehran, Tehran, Iran

چکیده [English]

Housing is among the basic needs of human beings. In different countries, governments make comprehensive planning and measures to provide different classes, especially low-income ones, with housing. Over recent years, the government of Iran has established the policy of Mehr Housing Construction to satisfy the legal and common expectations of low-income classes regarding housing. The execution of this policy deals with a broad range of subjects, especially from the environmental aspect. Accordingly, this study aimed exploring the location of Mehr Housing in Izeh, Iran, focusing on the environmental aspect. For doing the descriptive-analytical study, the data were collected using library and documentary studies. A total of eight criteria, including the distance from the ground slope, land use, distance from ground shape, distance from the fault, distance from the river, soil erosion, and effective geomorphology were explored. The data were analyzed using AHP FUZZY technique based on a survey of experts. The weights of criteria were determined within the range of 0-1 in ARC GIS using the FUZZY OVERLAY and GAMMA operators. The results indicated that from the environmental perspective, the location of Mehr Housing in Izeh has a medium status. Moreover, the project could be located in a much better place than its current location, regarding environmental indicators.

کلیدواژه‌ها [English]

• House
• Location
• Mehr Housing
• Izeh City
• GAMMA

مراجع

1. آجیلیان ممتاز، ش.، رفیعیان، م.، و آقاصفری، ع.(1395). اصول، ابعاد و متغیرهای رضایتمندی سکونتی در برنامه­ریزی مسکن مهر(مطالعه موردی: شهرک مهرگان). فصلنامه مطالعات شهری، 5(19)، 36-27.
2. آروین، م.، فرجی، ا.، و آژند، م.(1399). تأثیر رضایتمندی سکونتی بر ماندگاری جمعیت در طرح‌های مسکن مهر شهر بهبهان. فصلنامه پژوهش و برنامه­ریزی شهری،11(41)، 98-83.
3. آزاد خانی ، پ.، و رحیمی، ر. (1394). تحلیل نقش طرح مسکن مهر در توسعه مسکن شهر ایلام با تأکید بر شاخص­های کالبدی. تهران: دومین کنگره بین­المللی جغرافیا و توسعه پایدار، موسسه سفیران فرهنگی مبین.
4. آزادخانی، پ.، و جهانی، ف. (1395). ارزیابی مکانی مجتمع­های مسکن مهر ایلام و تعیین پهنه­های مناسب به منظور ارائه الگوی مطلوب با رویکرد کالبدی و زیست­محیطی. مطالعات نواحی شهری، 3(4)، 41-23.
5. برزگر،ص.، و قربانی،ع. (1398). واکاوی رضایتمندی پروژه مسکن مهر از منظر پایداری اجتماعی نمونه مطالعاتی: مسکن مهر شهر گرگان. فصلنامه جامعه­شناسی مسائل اجتماعی ایران، 8(1)، 80.-62
6. بهشتی­فر، س.، مسگری، م. س.، ولدان زوج، م.ج.، و کریمی، م. (1389). استفاده از منطق فازی در محیط GIS به‌ منظور مکان‌یابی نیروگاه‌های گازی. نشریه مهندسی عمران و شکل­برداری، 44(4)، 583-595.
7. بهمنی، ا.، و قائدرحمتی، ص. (1395). ارزیابی مسکن مهر از نظر شاخص­های کیفی مسکن مناسب (نمونه موردی: مسکن مهر 22 بهمن شهر زنجان). مجله­ی جغرافیا و توسعه­ی ناحیه­ای، 14(26)، 65-47.
8. بیدابادیان، ه.، و محمود زاده، ا. (1394). آسیب­شناسی اقتصادی و اجتماعی طرح مسکن مهر.کنفرانس بین­المللی انسان، معماری، عمران و شهر. تبریز: مرکز مطالعات راهبردی معماری و شهرسازی.
9. پورسعادت، ک. (1390). بررسی و ارزیابی آثار طرح مسکن مهر در توسعه فضایی - کالبدی شهر گمیشان. زابل: پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه زابل.
10. پورمحمدی ، م.ر. (1388). برنامه­ریزی مسکن. چاپ چهارم، تهران: انتشارات سمت.
11. پیران، پ. (1380). تحلیل جامعه شناختی از مسکن شهری در ایران: اسکان غیر رسمی، مجلة جامعه­شناسی ایران، 6(1)، 47-27.
12. تقیان،ع.، و غلام حیدری، ح. (1392)، پتانسیل ها و موانع ژئومورفولوژیکی توسعه فیزیکی شهر یاسوج با استفاده از مدل AHP. دو فصلنامه­ی ژئومورفولوژی کاربردی ایران، 1(2)، 115-99.
13. حبیبی نوده، ز. (1396). تحلیل فضایی قابلیت­های مسکن مهر جهت دستیابی به پایداری اجتماعی، مطالعه موردی: شهر جدید گلبهار. سبزوار: پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشکده جغرافیا و علوم محیطی، دانشگاه سبزوار.
14. حبیبی، ک.، بهزادفر، م.، ترابی،ک.، و محکی، و.(1389). نقد و آسیب شناسی سیاست­گذاری و برنامه­ریزی عملیاتی مسکن مهر در ایران. فصلنامه شهرسازی و معماری، 20(69). 13-6.
15. خلیلی،ا.، نورالهی،ح.، رشیدی،ن.، و رحمانی،م. (1393). ارزیابی سیاست­های مسکن مهر در ایران و ارائه راهکارهایی برای بهبود آن. فصلنامه علمی­پژوهش مطالعات شهری، 4(13)، 92-83.
16. رضایی، م.ر.، و کمائی­زاده، ی. (1391). ارزیابی میزان رضایت مندی ساکنان از مجتمع های مسکن مهر (مطالعه موردی: سایت مسکن مهر فاطمیه شهر یزد). فصلنامه مطالعات شهری، 2(5)، 13-26.
17. روستا،ز.، منوری، س.م.، درویشی،م.، فلاحتی،ف.، و مروتی،م. (1395)، ارزیابی روند توسعه فیزیکی شهر شیراز و تأثیر شرایط فیزیوگرافیک بر روی روند تغییرات کاربری اراضی. فصلنامه جغرافیا و برنامه­ریزی محیطی، 24(1)، 200-183.
18. ساعدی، م.، و نجفیان، س.ی.ز.م. (1399). بررسی مشکلات زیرساختی پروژه های مسکن مهر شهر سنندج (مطالعه موردی: پروژه مسکن مهر بهاران). تهران: چهارمین مجمع توسعه فناوری و کنفرانس بین المللی یافته های نوین عمران معماری و صنعت ساختمان ایران، -دانشکده فنی سالن شهید چمران، دبیرخانه دائمی کنفرانس.
19. سرور،ه.، خیری‌زاده آروق، م.، و لاله‌پور، م. (1393). نقش عوامل محیطی در امکان سنجی توسعه فیزیکی بهینه شهر ملکان. فصلنامه علمی - پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری، 5(18) ، 95-114.
20. سعیدی­رضوانی، ن.، و کاظمی، د. (1390). بازشناسی چارچوب توسعه درون‌زا در تناسب با نقد سیاست‌های جاری توسعه مسکن (مسکن مهر) نمونه موردی: شهر نطنز. پژوهش­های جغرافیای انسانی، 43(75)، 113-132.
21. عطائی، م. (1389). تصمیم­گیری چند معیاره فازی. چاپ اول، شاهرود: انتشارات دانشگاه صنعتی شاهرود.
22. فاضل­نیا، ق.، حکیم­دوست، س.ی.، و بلیان، ی. (1391). راهنمای جامع مدل­های کاربری GISدر برنامه­ریزی­های­شهری، روستایی و محیطی. تهران: نشرآزادپیما.
23. فیروزی، م.ع.، نعمتی، م.، و داری­پور، ن. (1395). ارزیابی سطح رضایت­مندی ساکنان از طرح مسکن مهر در استان خوزستان با تأکید بر مسکن پایدار (مطالعه موردی: شهرستان امیدیه). مطالعات برنامه­ریزی سکونتگاههای انسانی، 11(34)، 66-53.
24. قنبری، ا. (1395). تحلیلی بر مکانیابی مسکن مهر شهر تبریز. نشریه علمی -پژوهشی جغرافیا و
    برنامه­ریزی، 20(55)، 229-254.
25. قنواتی، ع.، قلمی،ش.، و عبدلی، ا. (1388).  توانمندسازی مدیریت بحران شهری در جهت کاهش بلایای طبیعی (زلزله) نمونه موردی شهر خرم­آباد. فصلنامه جغرافیایی طبیعی، 1(4)، 24-15.
26. مسعودی­راد، م. (1388). تجزیه و تحلیل جغرافیایی نسل دوم در شهرهای جدید برنامه­ریزی شهری در ایران. اهواز: پایان نامه کارشناسی ارشد، گروه جغرافیا و برنامه­ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز.
27. مشکینی، ا.، الیاس­زاده، س.ن.، و ضابطیان، ا. (1391). ارزیابی مکان­یابی پروژه­های مسکن مهر با رویکرد کالبدی_ زیست محیطی، با استفاده از مدل سلسله مراتب AHP (نمونه موردی: استان یزد). مطالعات شهری، 1(2)، 57-70.
28. ملکشاهی، غ.ر.،  نیکپور، ع.، و حبیبی، س. (1397). مقایسه میزان رضایت مندی سا کنان از مجتمع های مسکن مهر دولتی و خودمالک. فصلنامه علمی­پژوهش مطالعات شهری،7(27)، 41-52.
29. ناظمی، ا.، و درودی، م.ر. (1392). بررسی شاخص­های کیفیت مسکن مناسب در طرح مسکن مهر (نمونه موردی: استان اصفهان). قزوین: اولین همایش ملی شهرسازی و معماری در گذر زمان، دانشگاه بین­المللی امام خمینی(ره).
30. نورایی، ه.، و کهن، ف. (1397).ارزیابی طرح مسکن مهر به لحاظ معیارهای کمی و کیفی مسکنِ مناسب (مطالعه موردی: مسکن مهر شهرضا). پژوهش و برنامه ریزی شهری، 9(35)، 137-123.
31. یزدانی، م.ح.، سلمانی،ه.، و پاشازاده، ا. (1396). بررسی رضایت مندی ساکنان مجتمع­های مسکن مهر مطالعه موردی: مجتمع­های مسکن مهر اوشیب و مهر ولایت بابل. فصلنامه جغرافیا و توسعه، 15(47)، 270-253.

 

32. Babalola, O., Ibem, E., Olotuah, A., & Fulani, O. (2016). Residents’ perception of quality of public housing in lagos, nigeria. International Journal of Applied Environmental Sciences,11, 583-598.
33. Cullingworth, B. )1997(. Planning in the USA: Policies, Issues, and Processes. Newyork:
34. Gallent, N., Shucksmith, M., & Tewdwr-Jones, M. (Eds.). (2003). Housing in the european countryside: rural pressure and policy in Western Europe. Routledge. Milbourn, P.C .(2006). International perspective on rural homelessness. London: Routledge.
35. NhatTan, D. (2016). Factors affecting the prefrences of social ousing: evidence from ho chi minh city. University of Tampere Finland, School of Management.
36. Wong, a., Tai, Ch., Goldblum, Ch. (2016). Social Housing in France: A Permanent and Multifaceted Challenge for Public Policies. Journal Of Land Use Policy, 54, 95- 102 .
37. https://www.amar.org.ir.1395.