بررسی تاثیر قلمروپایی در مسکن بر انگیزه بروز رفتار پایدار بر اساس تئوری ارزش فضایی (مورد مطالعه: مجتمع‌های مسکونی شهر شیراز)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

• مرضیه شاهرودی کلور ¹
• خسرو موحد ²
• حجت الله رشیدکلویر ³
• ملیحه تقی پور ⁴

¹ دانشجوی دکتری معماری، گروه معماری، واحد خلخال، دانشگاه آزاد اسلامی، خلخال، ایران

² دانشیار گروه معماری، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی،شیراز، ایران

³ دانشیار گروه معماری، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

⁴ استادیار گروه معماری، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران

https://doi.org/10.22067/jgusd.2022.73672.1136

چکیده

رفتار انسانی نقشی عمده در پیدایش و تداوم انواع مشکلات محیطی دارد. مدل‌های پیشنهادی برای اصلاح الگوهای رفتاری بر مولفه‌ای به نام انگیزه تاکید دارند که زمینه اولیه برای اتخاذ تصمیمات پایدار افراد می‌باشد. با توجه به اهمیت مسکن در توسعه پایدار، الگوهای جدید سکونت در مساکن جمعی و تاکید طراحان بر حریم خصوصی و خلوت در چیدمان‌های فضایی، پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر قلمروپایی در مسکن بر تقویت انگیزه‌های رفتاری در تحقق پایداری انجام شده است. برای این منظور، نخست الگوهای چیدمان و انتظام فضای داخلی مسکن به لحاظ نحوی بررسی شده و سپس با توزیع 516 پرسشنامه فرضیه تحقیق مورد آزمون قرار گرفت. مشاهدات نشان داد مسکن معاصر دارای دو الگوی مرکزی و محوری است که ارزش فضایی قلمروهای عمومی، نیمه‌عمومی و خصوصی در هر یک از آن‌ها دارای ویژگی‌های نحوی متفاوتی است. در الگوی مرکزی عرصه‌های عمومی دارای یکپارچگی، دید، نفوذپذیری و استفاده‌پذیری بالاتری هستند؛ در حالی که در الگوهای محوری تفکیک-های فضایی بیشتر و عرصه‌های خصوصی استفاده‌پذیری بالاتری دارند. علاوه بر تحلیل‌های نحوی، آزمون تحلیل واریانس نیز تفاوت رفتار قلمروپایی میان ساکنان دو الگوی نام برده را تایید کرد. نتایج با تایید رابطه مثبت میان چیدمان فضایی، قلمروپایی و انگیزه رفتارهای پایدار، نشان داد طراحی مرکزگرا و تقویت محرک‌های فضایی برای استفاده از فضاهای جمعی، می‌تواند به میزان 28 درصد پیش‌بینی‌کننده رفتارهای پایدار باشد. در حالی که داشتن قصد و نیت رفتاری در زمینه پایداری 29 درصد پیش-بینی‌کننده انگیزه است، قلمروپایی و چیدمان فضایی با 28 درصد پیش‌بینی‌کنندگی فاکتور مهم و قابل کنترلی خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

• مسکن
• رفتار پایدار
• قلمروپایی
• ارزش فضایی
• انگیزش

عنوان مقاله [English]

Investigating the Effect of Territory in Housing on the Motivation for Sustainable Behavior Based on Spatial Value Theory (Case Study: Shiraz Residential Complexes)

نویسندگان [English]

• Marziyeh Shahroudi Kolour ¹
• Khosro Movahed ²
• Hojjatollah Rashid Kolvir ³
• Malihe Taghipour ⁴

¹ Ph.D. Candidate in Architecture, Department of Architecture, Khalkhal Branch, Islamic Azad University, Khalkhal, Iran

² Associate Professor of Architecture, Department of Architecture, Shiraz Branch, Islamic Azad University, Shiraz, Iran

³ Associate Professor of Architecture, Department of Engineering, Mohaghegh Ardebili University, Ardebil, Iran

⁴ Assistant Professor of Architecture, Department of Architecture, Shiraz Branch, Islamic Azad University, Shiraz, Iran

چکیده [English]

Human behavior plays a major role in the creating and persistence of various environmental problems. Proposed models for modifying behavioral patterns emphasize a component called motivation, which is the primary basis for sustainable decisions. Given the housing importance in sustainable development, new patterns of life in communal housing, and designers' emphasis on privacy in spatial arrangements, the present study aims to investigate the impact of territorial behavior on strengthening behavioral motivations in achieving sustainability. For this purpose, first, the configuration patterns and order of the interior space of housing were examined syntactically, and then the research hypothesis was tested by distributing 516 questionnaires. Observations showed that contemporary housing has two central and axial patterns that the spatial value of public, semi-public, and private realms has different syntactic features in each of them. In the central pattern, public arenas have higher integrity, visibility, permeability, and usability; while in axial patterns, they have more spatial separations and higher usability in private areas. In addition to syntactic analysis, the analysis of variance test also confirmed the difference in territory behavior between residents of the two mentioned models. The results confirmed the positive relationship between spatial configuration, territory, and motivation of sustainable behaviors, and showed that central oriented design and strengthening of spatial stimuli for the use of collective spaces, can predict 28% of motivation of sustainable behaviors. While having a behavioral intent in sustainability is 29% predictive of motivation, territory and spatial configuration with 28% predictability will be an important and controllable factor.

کلیدواژه‌ها [English]

• Housing
• Sustainable Behavior
• Territory
• Spatial Value
• Motivation