سناریونویسی گسترش کالبدی ـ فضایی شهر با تاکید بر کارکرد بازرگانی مورد مطالعه: شهرمهاباد

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• محمد سلیمانی ¹
• طاهر پریزادی ²
• حجت میرزازاده ³
• توحید اصغری ⁴
• سلام احمدپور ⁵

¹ دانشیار و عضو هیت علمی گروه علوم انسانی، دانشکده جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه خوارزمی تهران

² استادیار و عضو هیت علمی گروه علوم انسانی، دانشکده جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

³ کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

⁴ کارشناس ارشد آمایش سرزمین، دانشگاه تهران، ایران

⁵ کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه خوارزمی تهران

https://doi.org/10.22067/jgusd.2022.73433.1127

چکیده

شهرها پدیده‌های اجتماعی و فیزیکی پیچیده‌ای هستند که زیر فشار توسعه‌های دائمی، تغییرات کمی و کیفی زیادی در آن‌ها به وقوع می‌پیوندد . افزایش میزان شهرنشینی که از مهمترین جنبه‌های تغییر جهانی است، مقدمه رشد و توسعۀ گستردۀ کالبدی شهرها فراهم آمده است. هدف از پژوهش حاضر بررسی گسترش فضایی و تدوین سناریوهای مربوط به توسعۀ آتی شهر مهاباد با توجه به نقش فعالیت‌های بازرگانی در زمینۀ کالبدی می‌باشد. این پژوهش از منظر هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش، توصیفی ـ تحلیلی محسوب می‌شود. شیوه گردآوری داده‌ها اسنادی ـ پیمایشی بوده و از نرم‌افزارهای Micmac و Scenario Vizard‌ در تجزیه ‌و تحلیل داده‌ها استفاده شده است. نتایج بدست آمده از محاسبه آنتروپی نشان می‌دهد که رشد فیزیکی شهر به صورت پراکنده و غیر متراکم بوده است. همچنین نتیجه مدل هلدرن نشان می‌دهد، 48 درصد رشد شهر ناشی از جمعیت بوده و 52 درصد رشد شهر مربوط به رشد افقی و پراکندگی بوده است. در فرآیند تحقیق مهم‌ترین عوامل موثر اولیه و پیشران در رابطه با آینده‌ گسترش فضایی شهر مهاباد با تأکید بر فعالیت‌های بازرگانی شهر شناسایی گردید و سپس با توجه به اهمیت پیشران‌ها و عدم قطعیت آنها در سه ‌حالت، 1- (کاربری ترکیبی و رشد هوشمند شهری)؛ 2- گسترش فضایی شهر با همان روند کنونی(شکل خطی) و 3- (گسترش فضایی شهر به صورت توسعه پراکنده در همه جهات شهر ) سناریوها برای شهر مهاباد تدوین شد . و در گام دوم کاربری ترکیبی و رشد هوشمند شهری به ‌عنوان منطبق‌ترین سناریوی شهر مهاباد معرفی شد که مستلزم تدوین راهبردها و سیاست‌ها و برنامه‌های عملیاتی در راستای پایداری شهری می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

• آینده‌پژوهی
• سناریو
• شهرمهاباد
• کارکرد بازرگانی
• گسترش فضایی

موضوعات

• برنامه ریزی شهری

عنوان مقاله [English]

Scenario writing of the physical-spatial expansion of the city with emphasis on the business function under study: Shahr Mahabad

نویسندگان [English]

• m s ¹
• Taher Parizadi ²
• hujjat mirzazadeh ³
• Tohid Asghary ⁴
• salam ahmapour ⁵

¹ Associate Professor and Faculty Member, Department of Humanities, Faculty of Geography and Urban Planning, Kharazmi University, Tehran

² Assistant Professor and Faculty Member, Department of Humanities, Faculty of Geography and Urban Planning, Kharazmi University, Tehran, Iran

³ Master of Geography and Urban Planning, Kharazmi University, Tehran, Iran

⁴ Master of Land Management, University of Tehran, Iran

⁵ Master of Geography and Urban Planning, Kharazmi University of Tehran

چکیده [English]

The purpose of the present research is to investigate the spatial expansion and develop scenarios related to the future development of the city of Mahabad, considering the role of commercial activities in the physical field. This research is considered to be applied from the point of view of purpose and descriptive-analytical in terms of nature and method. The method of data collection is document-survey and Micmac and Scenario Vizard software were used in data analysis. The results obtained from the entropy calculation show that the physical growth of the city was scattered and non-dense. Also, the result of Heldren's model shows that 48% of city growth is due to population and 52% of city growth is related to horizontal growth and dispersion. In the research process, the most important primary and driving factors related to the future spatial expansion of Mahabad city were identified with an emphasis on the commercial activities of the city, and then according to the importance of drivers and their uncertainty in three cases, 1- (combined use and growth) smart city); 2- Spatial expansion of the city with the same current trend (linear shape) and 3- (Spatial expansion of the city in the form of scattered development in all directions of the city) scenarios were compiled for the city of Mahabad. And in the second step, mixed use and smart urban growth were introduced as the most suitable scenario of Mahabad city, which requires the formulation of strategies, policies and operational plans in line with urban sustainability.

کلیدواژه‌ها [English]

• Future Research
• Scenario
• Spatial Expansion
• Mahabad
• Commercial Function